Aflatoksin B1 ile oluşturulan karaciğer hasarı üzerine borun koruyucu etkisinin erkek ratlarda araştırılması

Abstract

Mikotoksinler içerisinde önemli yeri olan aflatoksinlerin gıda ve yem kaynaklı bulaşmaları insan ve hayvan sağlığı üzerinde ciddi sağlık problemlerini beraberinde getirmektedir. Bunların alınması sonucu karaciğer başta olmak üzere doku ve organlarda özel zehirli etkiler (kanserojen, teratojen ve mutajenik etkiler) ile hepatotoksik, nefrotoksik, genotoksik ve immünosüpresif etkiler ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle aflatoksinlerden kaynaklı istenmeyen zararların önüne geçilmesinde antioksidan özellik gösteren çeşitli maddeler öncelikle tercih edilmektedir. Bor ve bileşiklerinin antioksidan, hücre koruyucu, antigenotoksik etkilerinin olduğu bildirilmiştir. Yapılan bu tez çalışmasında subakut Aflatoksin B1 (AFB1) ile karaciğer hasarı oluşturulan ratlarda borun koruyucu etkisinin araştırılması amaçlandı. Çalışmada erkek Sprague Dawley cinsi ratlara AFB1 0,125 mg/kg ve borik asit 5, 10 ve 20 mgBor/kg dozları 21 gün süresince verildi. AFB1 uygulamasının karaciğer enzim aktiviteleri (AST, ALT ve ALP) ve lipid peroksidasyon (MDA) düzeylerini artırdığı, diğer taraftan glutatyon (GSH) ve antioksidan enzim aktivitelerinde (SOD ve CAT) ise azalma meydana getirdiği belirlendi. Ayrıca, karaciğer dokusunda apoptotik (Bax, Caspase 3, Caspase 8, Caspase 9 ve p53) ve proinflamatuvar (TNF-α ve NFκB) genlerin mRNA ekspresyon düzeylerinin arttığı ve antiapoptotik gen olan Bcl-2’nin mRNA ekspresyonun azaldığı tespit edildi. AFB1 uygulamasının DNA hasarını artırdığı ve karaciğer dokusunda ise histopatolojik değişiklikler oluşturduğu gözlendi. AFB1 ile birlikte verilen 5, 10 ve 20 mg/kg dozda bor uygulamalarının ise oluşan bu olumsuz değişikleri tersine çevirdiği tespit edildi. Sonuçta borun AFB1 ile indüklenen karaciğer hasarına karşı antioksidan, antiinflamatuvar ve antiapoptotik etkisi ile birlikte hepatoprotektif etki sergilediği belirlendi.

Contamination of aflatoxins, which has an important place among mycotoxins, from food and feed brings serious health problems on human and animal health. Because of their intake, special toxic effects (carcinogenic, teratogenic, and mutagenic effects) and hepatotoxic, nephrotoxic, genotoxic, and immunosuppressive effects occur in tissues and organs, especially in the liver. For this reason, various substances with antioxidant properties are primarily preferred to prevent undesirable damage caused by aflatoxins. It has been reported that boron and its compounds have antioxidant, cell protective, and antigenotoxic effects. In this thesis, it was aimed to investigate the protective effect of boron in rats with subacute Aflatoxin B1 (AFB1) liver damage. In the study, 0,125 mg/kg AFB1 and 5, 10, and 20 mg Boron/kg doses of boric acid were given to male Sprague Dawley rats for 21 days. It was determined that AFB1 tretament increased liver enzyme activities (AST, ALT, and ALP) and lipid peroxidation (MDA) levels, on the other hand, it caused a decrease in glutathione (GSH) and antioxidant enzyme activities (SOD and CAT). In addition, it was determined that the mRNA expression levels of apoptotic (Bax, Caspase 3, Caspase 8, Caspase 9, and p53) and proinflammatory (TNF-α and NFκB) genes in liver tissue increased and the mRNA expression of the antiapoptotic gene (Bcl-2) decreased. It was observed that AFB1 tretament increased DNA damage and caused histopathological changes in the liver tissue. It was determined that boron applications at doses of 5, 10, and 20 mg/kg given with AFB1 reversed these negative changes. As a result, it was determined that boron exhibited hepatoprotective effect together with antioxidant, anti-inflammatory, and antiapoptotic effects against AFB1-induced liver damage.