266 numaralı İstanbul Evkaf-ı Hümayun Mahkemesi sicilinin transkripsiyon ve değerlendirilmesi

Abstract

Osmanlı medeniyetinin bir tezahürü olan vakıf yapıları, yer ve zamanda genişleyen devlet ile aynı oranda artarak daha sıkı denetime ihtiyaç duyar hale gelmiştir. Bu vakıfların sorunsuz işleyebilmesi ve vakıflarla ilgili davalara bakması için kurulan Evkaf-ı Hümayun Müfettişliği bu icra makamlarından biri olmuştur. Evkaf-ı Hümayun Nezaretine bağlı bu kurum, vakıflarla ilgili teftişin baş aktörü olmuş, kazalarda görev yapan kadılar ve onların tuttukları siciller ile paralel bir benzerlikte görevlerini yürütmüşlerdir. Bu çerçevede Haremeyn Evkafı Müfettişliği sicilleri adı altında 888-1342/1483-1924 yılları arasında tutulmuş olan 801 defter bulunmaktadır. Bu çalışmada 1212-1213/1797-1798 yılları arasında tutulmuş olan 266 numaralı defter esas alınarak, bu yıllar arasındaki vakıf davalarının hususiyetleri ile alakalı değerlendirmelerde bulunulacaktır.

The foundation structures, which are a manifestation of the Ottoman civilization, have increased at the same rate as the expanding state in place and time, and have become in need of more strict control. The Foundation of Foundations Inspectorate, which was established for the smooth functioning of these foundations and to deal with the cases related to the foundations, became one of these enforcement authorities. This institution, which is affiliated to the Ministry of Evkaf-ı Hümayun, became the main actor in the inspection of foundations, and carried out their duties in parallel with the judges working in the districts and the registries of their arrests. In this framework, there are 801 notebooks kept between 888-1342/1483-1924 under the name of Haremeyn Foundation Inspectorship Registers. In this study, based on the book numbered 266, which was kept between the years 1212-1213/1797-1798, evaluations will be made about the characteristics of the foundation cases between these years.