Algısal boyut bağlamında müzik dinleme biçimleri ve modellemeleri

Abstract

Dinleme eylemi üzerine çeşitli disiplinler tarafından farklı yaklaşımlarla yapılan birçok çalışma bulunmaktadır. Dinleme biçimleri kavramını kullanarak yapılmış bir dizi kuramsal çalışma, dinleme eyleminin algısal boyutunu açıklamayı amaçlamıştır. Bu kavram dinlemeyi, işitme becerileri, algısal dikkat ve dinleme durumu gibi bağlamlarla ilişkilendirerek ele alır. Dinleme biçimleri modellemeleri sadece müziği değil, gündelik hayatta karşımıza çıkan tüm sesleri nasıl ve neden dinlediğimizi anlamlandırmaya çalışır. Her dinleyici kendine özgü işitsel algıya sahiptir ve bu algıyı etkileyen faktörler dinleme durumu, duygusal durum, aşinalık, müzik tercihi ve beğenisi, işitsel beceriler, müziksel eğitim düzeyi ve kültürel sermaye gibi değişkenleri içerir. Dolayısıyla çok sayıda değişkenden etkilenen dinleme eylemi, kavramsallaştırılması oldukça zor bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu derleme makale, literatürde kabul görmüş dinleme biçimleri modellerini incelemeyi amaçlamaktadır.

There are many studies on the act of listening by various disciplines with different approaches. A series of theoretical studies using the concept of modes of listening aimed to explain the perceptual dimension of the act of listening. This concept deals with listening by relating it to contexts such as hearing skills, perceptual attention, and the listening situation. Modes of listening models try to make sense of how and why we listen not only to music but also to all of the sounds we encounter in our daily life. Each listener has a unique auditory perception, and the factors affecting this perception include variables such as listening situation, emotional state, familiarity, music preference and liking, auditory skills, musical education level and cultural capital. Therefore, the act of listening, which is affected by many variables, is a very difficult phenomenon to conceptualize. This review article aims to examine the important modes of listening models in the literature.