Risâletü'n-Nushiyye'de iletişim fiilleri

Abstract

Yunus Emre tarafından mesnevi türünde yazılan Risâletü’n-Nushiyye, edebî değeri ve taşıdığı dil malzemesi yanında Anadolu sahasında manzum nasihatname geleneğinin öncüsü olması bakımından da önem arz etmektedir. Tasavvufi ve öğretici nitelikteki bu eserde fiil sınıflandırmalarında temel sınıflardan biri olarak yer verilen iletişim fiillerinin yer yer öne çıktığı görülmektedir. Birçok araştırmacı tarafından fiilleri; biçim bilgisel, söz dizimsel, anlamsal vd. özelliklerine göre sınıflandırma denemeleri yapılmıştır. Bu çalışmada fiillerin anlamsal özelliklerine göre sınıflandırma çalışmalarında yer verilen iletişim fiillerinin Yunus Emre’nin Risâletü’n-Nushiyye adlı eserindeki kullanılışı ele alınacaktır. İletişim fiillerini, fiilleri anlamsal özelliklerine göre ayırdığı 57 sınıftan biri olarak değerlendiren Levin’in (1993) çalışması çalışmada esas kabul edilecektir. Levin, iletişim fiillerini kendi içinde mesaj aktarma fiilleri (verbs of transfer of a message), anlatma fiilleri (tell), konuşma tarzı fiilleri (verbs of manner of speaking), iletişim aracı fiilleri (verbs of instrument of communication), konuşma fiilleri (talk verbs), gevezelik fiilleri (chitchat verbs), söyleme fiilleri (say verbs), sızlanma fiilleri (complain verbs) ve tavsiye fiilleri (advise verbs) olmak üzere dokuza ayırmıştır. Bu çalışmada Levin’in tasnifine ek olarak memnuniyet fiilleri de ele alınmıştır. Risâletü’n-Nushiyye’de bu on alt fiil sınıfının kullanımları tespit edilmiş; bunların, Risâletü’n-Nushiyye’nin “Giriş Bölümü”, “1. Bölüm - Nefis (Açgözlülük ve Ruh (Gönül Zenginliği))”, “2. Bölüm - Kendini Beğenme ve Alçak Gönüllülük”, “3. Bölüm - Öfke ve Sabır”, “4. Bölüm - Kıskançlık-Cimrilik ve Cömertlik”, “5. Bölüm - Dedikodu-İftira ve Doğruluk” bölümlerindeki dağılımları gösterilmiştir.

Risâletü’n-Nushiyye was written by Yunus Emre in masnavi genre. Besides its literary value and the language material it contains, it is also important in terms of being one of the first advice books in the Anatolian field. In this sufistic and didactic work, it is seen that communication verbs, which are included as one of the basic classes in verb classifications, come to the fore in some parts. Verb classification attempts have been made by many researchers according to the morphological, syntactic and semantic properties of verbs. In this study, the use of communication verbs included in the classification studies according to the semantic features of verbs in Yunus Emre's Risâletü’n-Nushiyye will be discussed. The study will be based on Levin's work, which includes the communication verbs among 57 classes in which he separates the verbs according to their semantic features. In Levin's study, communication verbs is divided into nine groups as verbs of transfer of a message, tell, verbs of manner of speaking, verbs of instrument of communication, talk verbs, chitchat verbs, say verbs, complain verbs and advise verbs. In the study, verbs of praise were also added to these groups. The usage of these ten communication verb groups in Risâletü’n-Nushiyye will be determined. Their dispersion in 6 chapters of Risâletü’n-Nushiyye will be shown.