Türkiye ile Rusya arasındaki dış ticaretin farklı endeks türlerine göre analizi

Abstract

Türkiye ile Rusya arasındaki dış ticaret son 15 yılda giderek artış göstermiştir. Türkiye’nin 2005 yılından bu yana Rusya’ya olan ihracatı bazı yıllarda 3 katından fazla artış göstererek günümüzde 4 milyar doları geçmiştir. Bunun yanı sıra Türkiye’nin Rusya’dan olan ithalatı 2005 yılında 12,9 milyar iken 2020 yılında 17,8 milyara yükselerek 15 yıllık zaman aralığında %37,98’lik bir artış yaşanmıştır. Buradan hareketle, Türkiye ile Rusya arasındaki dış ticaretin yapısı ürün gruplarına göre analiz edilerek karşılaştırmalı üstünlük, dış ticarette sektörel yoğunlaşma ve endüstri içi ticarete göre analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmada yöntem olarak Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Endeksi (AKÜ), Gini Hirschman Endeksi ve Grubel Lloyd Endeksi kullanılmıştır. Bu bağlamda, Türkiye ve Rusya’nın 2005-2020 yıllarını kapsayan dış ticaret verileri ITC (Uluslararası Ticaret Merkezi) veri tabanından sağlanarak Avrupa istatistik Ofisinin (EUROSTAT) 2021 yılında Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemine göre oluşturduğu 21 kısımdan oluşan Birleştirilmiş Mal Sınıflamasına göre veriler alınmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre Türkiye’nin Rusya’ya yaptığı ihracatında sektörel çeşitliliğin ithalatındaki çeşitliliğe göre daha fazla olduğu görülmüştür. Bununla birlikte, Türkiye’nin 21 mal grubunun 16’sında karşılaştırmalı üstünlüğünün olduğu ve 4 mal grubunda karşılaştırmalı üstünlüğünün bulunmadığı ve 1 mal grubunda da sonuçların nötr olduğu görülmüştür. Grubel-Lloyd endeksine göre de Türkiye-Rusya arasındaki endüstri içi ticaret yedi ürün grubunda 0,50’nin üstünde iken, 14 ürün grubunda ise 0,50’nin altında kalmış olup endüstri içi ticaretin düşük seviye olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Bilateral trade between Türkiye and Russia has increased in the last 15 years. Türkiye's exports to Russia since 2005 have increased more than 3 times in some periods and have now exceeded to 4 billion dollars. In addition, While Türkiye's imports from Russia were 12.9 billion in 2005, it increased to 17.8 billion in 2020, with an increase of 37.98% in the 15-year period. From this point of view, it is aimed to analyze the structure of foreign trade between Türkiye and Russia according to product groups and to analyze it according to comparative advantage, sectoral concentration in foreign trade and intra-industry trade. For this purpose, the Revealed Comparative Advantage Index (RCA), Gini Hirschman Index and Grubel Lloyd Index were used as methods in the study. In this context, the foreign trade data of Türkiye and Russia covering the years 2005-2020 were obtained from the database of the ITC (International Trade Center) and data were obtained according to the Unified Classification of Goods, which consists of 21 parts, created by the European Statistical Office (EUROSTAT) in 2021 according to the Harmonized Commodity Description and Coding System. According to the findings obtained from the study, it has been observed that the sectoral diversity in Türkiye's exports to Russia is higher than the diversity in its imports. However, it has been observed that Türkiye has a comparative advantage in 16 of 21 ware groups and does not have a comparative advantage in 4 product groups, and the results are neutral in 1 ware group. According to the Grubel-Lloyd index, while intra-industry trade between Türkiye and Russia was above 0.50 in seven product groups, it remained below 0.50 in 14 product groups, and it was concluded that intra-industry trade was at a low level.