Teknolojik ilerlemenin işşizlik ve büyüme üzerindeki etkileri: endüstri 4.0’a yolculukta ampirik bir inceleme

Abstract

Bu tezin amacı, Türkiye’de teknolojik ilerlemenin işsizlik ve ekonomik büyümeye olan etkisini inceleyerek Endüstri 4.0 bağlamında Türkiye’nin konumunu tespit edebilmektir. Bu amaçla çalışmada zaman serisi analizi kullanılmıştır. Çalışma, Türkiye için 1990-2021 dönemine ait yıllık verileri kapsamaktadır. Çalışmada teknolojik ilerlemenin işsizliğe olan etkisini belirlemek amacıyla dört, büyümeye olan etkisini belirlemek amacıyla dört tane olmak üzere toplamda sekiz model tahmin edilmiştir. İlk dört model için bağımlı değişken işsizlik, kontrol değişkeni gayri safi yurtiçi hasıla, teknolojik ilerlemeyi temsilen bağımsız değişkenler ise Ar-Ge harcamaları, araştırmacı sayısı, patent ve iletişim bilgisayar vb. (hizmet ihracatının yüzdesi) değişkenlerinden oluşmaktadır. Son dört modelde ise bağımlı değişken ekonomik büyümeyi temsilen kişi başı gayri safi yurtiçi hasıla, kontrol değişkeni gayri safi sabit sermaye oluşumu olup, teknolojik ilerlemeyi temsil eden bağımsız değişkenler aynıdır. Değişkenler arasındaki ilişkiyi tespit etmek amacıyla Johansen Eşbütünleşme Testi kullanılmış ve eşbütünleşme ilişkisi çıkanlar uzun dönem tahmini DOLS yöntemiyle, eşbütünleşme ilişkisi çıkmayanlar ise kısa dönem tahmini EKK yöntemiyle analiz edilmiştir. Yapılan ampirik analiz sonuçlarına göre, işsizlik ve patent arasında uzun dönemde anlamsız bir ilişki, iletişim bilgisayar vb. (hizmet ihracatının yüzdesi) ile işsizlik arasında anlamlı ve negatif bir ilişki, Ar-Ge harcamaları ve ekonomik büyüme arasında uzun dönemde pozitif bir ilişki, ekonomik büyüme ve patent üzerinde uzun dönemde anlamsız bir ilişki, iletişim bilgisayar vb. (hizmet ihracatının yüzdesi) ile ekonomik büyüme arasında anlamlı ve negatif bir ilişki, araştırmacı sayısı ve işsizlik arasında kısa dönemde anlamsız bir ilişki, Ar-Ge harcamaları ile işsizlik arasında kısa dönemde anlamsız bir ilişki, araştırmacı sayısı ile ekonomik büyüme arasında kısa dönemde anlamsız bir ilişki tespit edilmiştir.

The aim of this thesis is to determine the position of turkey in the context of industry 4.0 by examining the effect of technological progress on unemployment and economic growth in turkey. For this purpose, time series analysis was used in the study. The study includes annual data for turkey for the period 1990-2021. İn the study, a total of eight models were estimated, four to determine the effect of technological progress on unemployment and four to determine its effect on growth. For the first four models, the dependent variable is unemployment, the control variable is gross domestic product, and the independent variables representing technological progress are r&d expenditures, number of researchers, patents and communication computers, etc. (percentage of service exports). İn the last four models, the dependent variable is gross domestic product per capita representing economic growth, the control variable is gross fixed capital formation, and the independent variables representing technological progress are the same. İn order to determine the relationship between the variables, the johansen cointegration test was used and those with a cointegration relationship were analyzed with the dols method, and those without a cointegration relationship were analyzed with the ekk method. According to the results of the empirical analysis, there is a meaningless relationship between unemployment and patent in the long run, communication, computer, etc. (percentage of service exports) and unemployment, a positive relationship between r&d expenditures and economic growth in the long run, a meaningless relationship on economic growth and patents in the long run, communication computer etc. (percentage of service exports) and economic growth, a meaningless relationship between the number of researchers and unemployment in the short run, a meaningless relationship between r&d expenditures and unemployment in the short run, a meaningless relationship between the number of researchers and economic growth in the short run detected.