Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının karbon ayak izi düzeylerinin belirlenmesi ve çevresel duyarlılık düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Küresel ısınmanın ve çevre sorunlarının giderek arttığı günümüzde, bireyler doğa üzerinde yarattıkları etkileri sorgulamaya başlamışlardır. Bu bağlamda, bireylerin çevreye verdikleri zararları ölçmek ve anlamak için ekolojik ayak izi ve karbon ayak izi gibi hesaplama yöntemleri geliştirilmiştir. Bireylerin kendi karbon ayak izi oranlarını bilmeleri, çevre üzerinde yarattıkları olumsuz etkileri fark etmelerini ve bu konudaki sorumluluklarını kavramalarını sağlayabilir. Dünyamızın tüm canlılar için ortak bir yaşam alanı olduğu gerçeğinden hareketle, doğaya yönelik her davranışımızın bir geri dönüşü olduğunun bilincinde olmak, çevresel farkındalığımızı arttırabilir. Bu artan farkındalık, daha temiz ve sağlıklı bir dünya oluşturma çabalarına katkıda bulunabilir. Buradan hareketle araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının karbon ayak izi ve çevresel duyarlılık düzeylerinin belirlenmesidir. Araştırmada, karma araştırma desenlerinden açımlayıcı sıralı desen kullanılmıştır. Araştırma; 2023-2024 eğitim öğretim yılı Afyon Kocatepe Üniversitesi 169 sosyal bilgiler öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak karbon ayak izi bilgi testi ve çevresel duyarlılık görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın nicel kısmı olan karbon ayak izi hesaplamada elde edilen verilerin analizi için SPSS 20.0 paket programı kullanılmıştır. İstatistiksel veri analizinde ilişkili örneklem t-testi kullanılmıştır. Nitel kısım olan çevresel duyarlılıkta ise yarı yapılandırılmış görüşme formu ile içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının karbon ayak izi düzeylerinin orta düzeyde olduğu sonucuna varılmıştır. Çevresel duyarlılıklarının ise yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir.

In today's world where global warming and environmental problems are increasing, individuals have started to question their impact on nature. In this context, calculation methods such as ecological footprint and carbon footprint have been developed to measure and understand the damages that individuals cause to the environment. Knowing their own carbon footprint ratios can help individuals realize the negative impacts they have on the environment and understand their responsibilities in this regard. Based on the fact that our world is a common living space for all living things, being aware that every behavior we have towards nature has a return can increase our environmental awareness. This increased awareness can contribute to efforts to create a cleaner and healthier world. From this point of view, the aim of the study is to determine the carbon footprint and environmental sensitivity levels of pre-service social studies teachers. Exploratory sequential design, one of the mixed research designs, was used in the study. The research was conducted with 169 pre-service social studies teachers at Afyon Kocatepe University in the 2023-2024 academic year (quantitative part N= 161, qualitative part N= 8). Carbon footprint information test and environmental awareness interview form were used as data collection tools in the study. SPSS 20.0 package program was used for the analysis of the data obtained in carbon footprint calculation, which is the quantitative part of the research. Paired sample t-test was used in statistical data analysis. In the qualitative part, environmental awareness, semi-structured interviews and content analysis methods were used. According to the findings of the study, it was concluded that the carbon footprint levels of pre-service social studies teachers were at a medium level. It was determined that their environmental sensitivity was at a high level.