Karşılıklılık normunun örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: Zaman yöneliminin düzenleyici rolü

Abstract

Örgütsel vatandaşlık davranışı, çalışanların gönüllü olarak insiyatif alması, sorun çözmesi ve yenilik yapması olarak tanımlanmaktadır. Bu tür gönüllü davranışların nedenlerini anlamak, örgütsel vatandaşlık davranışının yaygınlaştırılması açısından büyük önem taşımaktadır. Mevcut araştırmanın temel amacı, karşılıklılık normunun örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisini ve çalışanların geçmiş, şimdiki ve gelecek zaman yönelimlerinin bu etki üzerindeki düzenleyici rolünü açıklamaktır. Bu amaç doğrultusunda, Ankara'daki Teknopark çalışanları üzerinde bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri anket yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde korelasyon ve regresyon testleri uygulanmış, ayrıca demografik özelliklere göre farklılaşma olup olmadığı da incelenmiştir. Araştırma bulguları, karşılıklılık normunun örgütsel vatandaşlık davranışını etkilediğini ve tüm zaman yönelimleri ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasında anlamlı ve olumlu bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. Demografik değişkenler açısından ise yaş ve eğitim düzeyine göre örgütsel vatandaşlık davranışında farklılaşma olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, örgütsel vatandaşlık davranışlarının sadece örgütsel faktörlerden değil, aynı zamanda bireysel faktörlerden de etkilendiği görülmektedir. Bu bağlamda, çalışanların karşılıklılık beklentileri ve beklentilerinin tatminindeki zaman algısı ve zaman yöneliminin de örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde etkili olduğu söylenebilir.

Organizational citizenship behavior (OCB) is defined as employees voluntarily taking initiative, solving problems, and innovating. Understanding the reasons behind such voluntary behaviors is of great importance for the widespread adoption of OCB. The main aim of this current research is to explain the impact of the reciprocity norm on OCB and the moderating role of employees' past, present, and future time orientations on this effect. In line with this objective, a study was conducted on employees working at the Technopark in Ankara. The research data was collected using a survey method. Correlation and regression tests were applied in the analysis of the data, and differences based on demographic characteristics were also examined. The research findings reveal that the reciprocity norm affects OCB and that there is a significant and positive relationship between all time orientations and OCB. In terms of demographic variables, differences in OCB were identified based on age and education level. In conclusion, it is observed that OCB is influenced not only by organizational factors but also by individual factors. In this context, it can be said that employees' expectations of reciprocity and their perception of time and time orientation in the satisfaction of these expectations also have an impact on OCB.