Yenilenebilir enerji ve ekonomik faktörlerin çevresel etkilerinin ekonometrik analizi

Abstract

Dünya nüfusunun artması, sanayileşme ve şehirleşme gibi faktörler insanların enerji kaynaklarına olan talebinin hızla artmasına neden olmaktadır. Enerji ihtiyacının karşılanması için fosil yakıtların kullanımı, atmosferde karbon gazı salınımına sebep olarak çevresel bozulmalara neden olmaktadır. Karbon emisyonunun artışı çevre kirliliği, küresel ısınma, iklim değişikliği ve yenilenemeyen enerji kaynaklarının tükenmesi gibi geleceğimizi olumsuz yönde etkileyebilecek sonuçlar doğurmaktadır. Çalışmada Türkiye’de yenilenebilir enerji ve ekonomik faktörlerin (ekonomik büyüme, finansal gelişme, doğrudan yabancı yatırımlar) karbon emisyonu üzerindeki etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. 1990-2021 dönemi yıllık verileri kullanılarak değişkenlerin durağanlığını tespit etmek amacıyla ADF ve PP Birim Kök testleri uygulanmıştır. Değişkenlerin tamamının birinci farkta durağan olmasından hareketle Johansen eşbütünleşme testi ile değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisi incelenmiştir. Uzun dönem katsayı tahminleri FMOLS, DOLS ve CCR eşbütünleşme regresyonları ile gerçekleştirilmiştir. Değişkenler arasında hesaplanan korelasyon katsayısı değerleri genel olarak yüksek değerlere sahiptir ve güçlü ilişkileri işaret etmektedir. Buna göre, ekonomik faktörlerle karbon emisyonu pozitif, yenilenebilir enerji ile karbon emisyonu negatif ilişkiye sahiptir. Uzun dönem tahmin sonuçlarına göre karbon emisyonu bağımlı değişken olmak üzere hem ekonomik faktörlerin hem de yenilenebilir enerjinin bir aradaki etkisinin pozitif olduğunu göstermektedir. Çalışma sonucunda, ekonomik faktörlerdeki artışların, çevresel etki göstergesi olarak ele alınan karbon emisyonunu arttırdığı gözlemlenmiştir. Diğer taraftan yenilenebilir enerji değişkenine ait katsayının oldukça küçük ve pozitif olması ülkemizde henüz yeterli yenilenebilir enerji kaynaklarının enerji üretimi için kullanılmadığını göstermektedir. Karbon salınımının çevresel etkilerini kontrol edebilmek ve azaltabilmek amacıyla; yenilenebilir enerjinin yüksek maliyetlerinin düşürülerek tesis kurulumlarının kolaylaştırılması, elektrik kurulu gücünden maksimum oranda enerji elde edilebilmesine yönelik planlama ve teknolojik alanlarda çalışmaların yapılması önerilmektedir.

Factors such as the increase in the world population, industrialization and urbanization cause the demand of people for energy resources to increase rapidly. The use of fossil fuels to meet energy needs causes environmental degradation by causing carbon gas emissions in the atmosphere. The increase in carbon emissions has consequences that may adversely affect our future, such as environmental pollution, global warming, climate change and depletion of non-renewable energy resources. In this study, it is aimed to investigate the impact of renewable energy and economic factors (economic growth, financial development, foreign direct investments) on carbon emissions in Turkey. Using the annual data for the period 1990-2021, ADF and PP Unit Root tests were applied to determine the stationarity of the variables. Based on the fact that all of the variables were stationary in the first difference, the cointegration relationship between the variables was examined with the Johansen cointegration test. Long-term coefficient estimations were performed by FMOLS, DOLS and CCR cointegration regressions. The correlation coefficient values calculated between the variables generally have high values and indicate strong relationships. Accordingly, carbon emissions have a positive relationship with economic factors, and carbon emissions have a negative relationship with renewable energy. According to the results of the long-term estimation, carbon emissions show that the effect of both economic factors and renewable energy is positive, with carbon emissions being the dependent variable. As a result of the study, it has been observed that increases in economic factors increase carbon emissions, which are considered as an environmental impact indicator. On the other hand, the fact that the coefficient of the renewable energy variable is quite small and positive shows that sufficient renewable energy sources are not yet used for energy production in our country. In order to control and reduce the environmental impacts of carbon emissions; It is recommended to facilitate facility installations by reducing the high costs of renewable energy, and to carry out studies in planning and technological areas in order to obtain maximum energy from the installed power of electricity.