Rasim Özdenören’in Gül Yetiştiren Adam adlı eserinde söz varlığı üzerine bir inceleme

Abstract

Dile ait kapsamın ve zenginliğin belirlenmesinde ve dilin söz hazinesinin incelenmesinde söz varlığı çalışmaları önemlidir. Bu vesileyle yazarlarımız tarafından oluşturulan edebî eserler de dilin söz varlığının tespiti adına önemlidir. İlgili çalışma da Türk dilini kullanmadaki mahareti ile ön plana çıkan Rasim Özdenören’ in Gül Yetiştiren Adam (GYA) adlı eserindeki söz varlığı unsurlarını belirleyebilmeyi ve bu unsurlar üzerinden Türk dilinin söz hazinesi ile ilgili çıkarımlar yapabilmeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla çalışma örneklemi kabul edilen eserdeki; atasözü, deyim, tekrar öbekleri, kalıplaşmış sözler, ilişki sözleri, terimler, argo ve yöresel kullanımlar literatür çerçevesinde belirlenmiştir. Belirlenen bu unsurlar söz varlığı kategorilerine ayrılmış ve eserden örneklerle sıralanmıştır. Tarama yöntemi kullanılan araştırma, üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Rasim Özdenören’ in hayatı, edebî kişiliği ve eserleri ele alınmıştır. İkinci bölümde söz varlığı kavramının tanımı ve kapsamı ve bu kapsam çerçevesinde eserde incelemesi yapılacak söz varlığı unsurları açıklanmıştır. Üçüncü bölümde eserden tespiti yapılan söz unsurları sıralanmıştır. Tespit edilen söz unsurlarının çeşitliliği ve niceliği doğrultusunda da yazarın üslubuna dair çıkarımlarda bulunulmuştur. Nihayetinde de eserde dilimizin anlatım imkânlarının çeşitliliğini gösterecek pek çok söz unsuru tespit edilmiş ve bu söz unsurlarının yazarın üslubu ve düşünce evrenine yönelik izler taşıdığı görülmüştür.

Vocabulary studies are important in determining the scope and richness of the language and analyzing the vocabulary of the language. On this occasion, literary works created by our writers are also important for determining the vocabulary of the language. This study aims to determine the elements of vocabulary in Rasim Özdenören's Gül Yetiştiren Adam (GYA), which stands out with its skill in using Turkish language, and to make inferences about the vocabulary of Turkish language through these elements. For this purpose, proverbs, idioms, phrases, relationship quotes , stereotypes, stereotypes, terms, slang and local usages in the work accepted as the sample of the study were determined within the framework of the literature. These elements were divided into vocabulary categories and listed with examples from the work. The research, which uses the survey method, consists of three parts. In the first part, Rasim Özdenören's life, literary personality and works are discussed. In the second part, the definition and scope of the concept of vocabulary and the elements of vocabulary to be analyzed in the work within the framework of this scope are explained. In the third chapter, the elements of speech identified from the work are listed. In line with the diversity and quantity of the identified lexical elements, inferences were made about the author's style. In the end, many lexical elements that show the diversity of the expression possibilities of our language have been identified in the work and it has been seen that these lexical elements bear traces of the author's style and universe of thought.