Bizans İmparatorluğu’nda bir hadım: Ioannes Orphanotrophos

Abstract

Bizans sarayları ve kurumları içerisinde hadımlar birçok makamda görevlendirilmişlerdir. Saray hadımlarından birisi olarak Paphlagonialı Ioannes, XI. yüzyılın ilk çeyreğinde birçok olayda aktif rol oynamıştır. VIII. Konstantinos’un ölümünün ardından Makedon Hanedanı’nın erkek varisi olmaması dolayısıyla veraset hakkı İmparatoriçe Zoe ile Theodora’ya geçmiştir. Ioannes bu süreçte önce II. Basileios’a, sonra III. Romanos’a hizmet etmiştir. III. Romanos’a komplo düzenlemiştir. Bu komplonun sonucunda kardeşi IV. Mikhail Zoe ile evlenerek tahta çıkmasını sağlamıştır. Kardeşinin adına İmparatorluğun idaresini üstlenmiştir. Özellikle malî idaredeki radikal kararları ile ön plana çıkmıştır. İmparatorluğun vergi politikalarını değiştirmiş ve özellikle Bulgarlardan alınan aynî vergiyi nakdîye çevirmiştir. Ayrıca İmparatorluğun vergi haklarını satmıştır. IV. Mikhail’in iktidarı boyunca siyasî ve askerî olaylarda karar verici olmuştur. Ioannes, bu süreçte baskıcı bir rejim kurmuştur. Dış ilişkilerde, Ioannes’in önceliği Sicilya olmuştur. Sicilya’daki siyasî gelişmeleri yakından takip etmiş ve 1038 yılında da adaya askerî sefer düzenlemiştir. Sicilya’daki gelişmelerin dışında sınırlardaki güvenliği sağlamaya çalışmıştır. Peçenekler, Fatımî Halifeliği gibi İmparatorluğun çatışma halinde olduğu millet ve devletler ile barış yapmıştır. 1040 yılında Petros Delianos liderliğinde Bulgarlar isyan etmiştir. Ioannes’in malî uygulamaları, bu isyanın büyümesine neden olmuştur. IV. Mikhail’in ölümünden sonra yeğeni V. Mikhail’i tahta çıkarmayı başarmıştır. V. Mikhail ile Zoe’nin Ioannes’e karşı düşmanlık göstermesi sonucunda sürgüne gönderilmiştir. 1043 yılında Lesbos Adası’nda gözlerinin kör edilmesinden kısa bir süre sonra ölmüştür.

Within the Byzantine palaces and institutions, eunuchs held many positions. As one of the court eunuchs, John of Paphlagonia played an active role in many events in the first quarter of the eleventh century. After the death of Constantine VIII, the right of succession passed to Empress Zoe and Theodora, as the Macedonian dynasty had no male heir. John served first Basil II and then Romanos III during this period. He organized a conspiracy against Romanos III. As a result of this conspiracy, his brother Michael IV married Zoe and ascended the throne. He assumed the administration of the Empire on behalf of his brother. He came to the forefront, especially with his radical decisions in financial administration. He changed the tax policies of the Empire and, especially converted the tax in-kind levied on Bulgarians into cash. He also sold the tax rights of the Empire. Throughout Michael IV’s reign, he was the decision-maker in political and military affairs. John established a repressive regime during this period. In foreign relations, John’ priority was Sicily. He closely followed the political developments in Sicily and organized a military expedition to the island in 1038. Apart from the developments in Sicily, he tried to ensure security on the borders. He made peace with nations and states with which the Empire was in conflict such as Pechenegs and Fatimid Caliphate. In 1040, Bulgarians rebelled under the leadership of Petar Delyan. John’ financial practices caused this rebellion to grow. After the death of Michael IV, he succeeded in putting his nephew Michael V on the throne. As a result of the hostility of Michael V and Zoe against John, he was sent into exile. He died in 1043 on the island of Lesbos, shortly after being blinded.