Klasik batı müziği tarihinde İslami unsurların temsili üzerine bir inceleme

Abstract

Batı ile İslam dünyası arasında etkileşim yüzyıllar boyunca değişkenlik göstermiştir. Bu ilişkiyi en iyi anlayabileceğimiz alanlardan biri de sanattır. Müzik, her ne kadar soyut bir sanat dalı olsa da kitlelerin bakış açılarını anlayabilmemiz için bize yol göstericidir. Orta Çağ Avrupası’dan itibaren Müslümanlarla kurulan temaslar şüphesiz ki klasik batı müziği eserlerine de yansımıştır. Bu tez çalışmasında, Klasik Batı Müziği tarihinde İslam’ın nasıl işlendiği tarihsel ve kültürel açıdan incelenmektedir. Bunun için gerçekleştirilen tarama işleminde Gültekin Oransay’ın “Bağdarlar Geçidi” kitabından yararlanılmıştır. Kitabın basımından günümüze geçen zaman dilimi için ise güncel kaynaklar değerlendirilmiştir. Bale ve sahne eserlerinin taranmasında da Metin And’ın “Gönlü Yüce Türk” (1958) ve “Türkiye’de İtalyan Sahnesi, İtalyan Sahnesinde Türkiye” (1989) kitaplarından yararlanılmıştır. Çalışmanın amacı, “Klasik Batı Müziği” olarak adlandırılan müzik geleneğinin içindeki İslam unsurların taranması ve sınıflandırılmasının ardından, söz konusu alandaki temsil biçimlerinin yorumlanmasıdır. Konunun, bugüne dek üzerinde fazla durulmamış bir konu olması, çalışmanın önemini arttırmaktadır. Çalışma, ileride yapılacak daha kapsamlı araştırmalar için bir temel ve zemin olabilecek niteliktedir.

The interaction between the West and the Islamic World has varied throughout the centuries. One of the best ways to understand this relationship is through art. Although music is an abstract form of art, it serves as a guide to understanding the perspectives of societies. The contact established with Muslims since Medieval Europe has undoubtedly been reflected in Western classical music compositions. This thesis examines how Islam has been represented in the history of Western classical music from historical and cultural perspectives. Fort his purpose, Gültekin Oransay’s Bağdarlar Geçidi was utilized during the literatüre review. For the period extending from the publication of that book to the present, contemporary sources were also evaluated. In the review of ballets and stage Works, Metin And’s Gönlü Yüce Türk and Türkiye’de İtalyan Sahnesi, İtalyan Sahnesinde Türkiye were used as references. The aim of this study is to identify and classify the Islamic elements within the musical tradition known as “Western Classical Music” and to interpret the modes of represantation of these elements. The fact that this topic has received little attention so far increases the significance of the study. It is hoped that this research will serve as a basis for more comprehensive studies in the future.