İscehisar Çayı Havza Yönetimi ve “Doğal Ortam-İnsan İlişkileri

Abstract

Çalışmanın amacı, Akarçay Havzası’nın alt havzaları içerisinde yeralan ve toplam 372 km2 alan kaplayan İscehisar Çayı Havza’sının, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Uzaktan Algılama (UA) teknikleri kullanılarak havza yönetimi açısından mevcut durum tespitinin yapılmasıdır. Havzanın doğal ortam özelliklerini tespit amacıyla jeoloji, jeomorfoloji, iklim, hidrografya, toprak, bitki örtüsünden oluşan doğal ortam özellikleri CBS ve UA ortamında ele alınmıştır. Daha sonra yerleşme ve nüfus özellikleri belirlenmiş ve son olarak da arazi kullanımı özellikleri ele alınarak bu kapsamda çevresel değişimin doğal alan yönetimi açısından incelenmesi yapılmıştır. İscehisar Çayı Havza’sının şekillenmesi, Toros Kuşağını etkileyen tektonik faaliyetler ile birlikte, büyük ölçüde Akarçay Havza’sındaki tektonik hareketler sonucu olmuştur. Morfolojik açıdan ise havza, dağlık alanlar, aşınım yüzeyleri, vadiler ve ova tabanından oluşmaktadır. Araştırma sahasının en önemli çevresel sorunlarının, bitki örtüsünün aşırı derecede tahribata uğratılması, şiddetli toprak erozyonu, yanlış arazi kullanımı olduğu belirlenmiştir. Ayrıca mermer ocaklarının ve mermer sanayisinin çevresel etki değerlendirmesinin kriterlerine uygun olmaması doğal ortam açısında diğer bir problemi oluşturmaktadır. Yapılan bu çalışmada, sürdürülebilir kalkınmaya paralel olarak, idari yönetimlere temel altlık oluşturan çevre düzeni planlarının, tüm ülke genelinde illerin siyasi sınırlarına göre değil, havza sınırlarına göre oluşturulmasının havza yönetimi açısından yararlı olacağı kanaatine varılmıştır.

The aim of this study is to determine existing situation of Iscehisar River Basin which locates within the sub basins of Akarçay Basin and covers 372 km2, totally, by using the techniques of Geographical Information Systems (GIS) and Remote Sensing (RS) in terms of watershed management. Environmental features which consist of geology, geomorphology, climate, hydrograph, soil and vegetation, have been analyzed by means of GIS and RS. Then, the features of settlement and population have been determined and land using has been analyzed, finally. In this sense, Environmental changing has been analyzed in terms of watershed management. The formation of Iscehisar River Basin caused by tectonic activities in Akarçay Basin and Taurus zone. Basin consists of highland, plateau, valleys and plains in terms of morphological. It is determined that the most important problems of research area are degradation of vegetation, strong soil erosion and land using, wrongly. Moreover, marble management and industry are not suitable for the criteria of the assessment of environmental effect. So this constitutes another problem in terms of environment. It is thought that environmental design plans which are basis for administrative managements should be constituted in respect to the borders of basin not to the political borders of provinces all over the country.