Vadeli İşlem Piyasası ile Spot Piyasa Oynaklığı Arasındaki İlişki: İzmir Vadeli Eylem ve Opsiyon Borsası Üzerine Bir Uygulama

Abstract

Finansal piyasalarda meydana gelen dalgalanmalar, yatırımcılar açısından risk yönetiminin ve vadeli işlemlerin önemini artırmaktadır. Vadeli işlem piyasası ile spot piyasalar sürekli etkileşim içerisinde olup, iki piyasa arasındaki etkileşimin yönünün nasıl olduğu akademisyenler, aracı kurumlar ve piyasa düzenleyicileri için önemli bir araştırma konusu haline gelmiştir. Bu çalışma 02.05.2005-30.07.2010 dönemine ait verileri kullanarak vadeli işlem piyasası ile spot piyasa oynaklığı arasındaki ilişkiyi araştırmaktadır. Bu çalışmada, VOB’da işlem gören İMKB 30 endeks ve Dolar vadeli işlem getirileri ile spot piyasa oynaklığı arasındaki nedensellik ilişkisi Granger nedensellik testi ile incelenmiştir. Ayrıca vadeli işlemlerin spot piyasa oynaklığını artırıp artırmadığı VAR modeli ile test edilmiştir. Çalışma sonucu vadeli işlem piyasası ile hem hisse senedi piyasa oynaklığı hemde döviz piyasa oynaklığı arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Bununla birlikte çalışmada, vadeli işlem piyasasının hisse senedi piyasa oynaklığını azalttığı, döviz piyasa oynaklığını ise arttırdığı saptanmıştır.

Volatilities in financial markets increase the importance of risk management and futures markets in terms of investors. Derivative market interacts with the spot markets continously. Therefore, the question of how the direction of the interaction between the two markets turns out to be an important research topic for academicians, brokers and market makers. For that reason, this study aims to investigate the relationship between the derivative market and the spot market volatility by using the data belonging to the period of 02.05.2005-30.07.2010. In this study, the casual relation between the derivative returns of ISE 30 index and dolar trading at Turkish Derivatives Exchange (VOB) and related spot market volatility was examined via the Granger Causality Test. Furthermore, the question of whether the derivative increase the volatility of spot market is tested via the VAR model. Bi-directional causality relation is found between the derivative market and volatility of stock market and foreign exchange market. In addition to this, it is found that future market decreases the volatility of stock market but increases the foreign exchange market.