Depresyonlu hastalarda günlük fiziksel aktivite, fiziksel uygunluk, vücut kompozisyonu ve yaşam kalitesinin araştırılması

Abstract

Depresyon yaygın görülen hastalıklardan biridir ve toplumsal maliyeti günden güne artmaktadır. Bu tez çalışmasının amacı sağlıklı kontrollere göre depresyonlu hastalardaki fiziksel uygunluk parametreleri (aerobik egzersiz kapasitesi, kas kuvveti, gövde esnekliği), günlük fiziksel aktivite, solunum fonksiyonları, vücut kompozisyonu, uyku ve yaşam kalitesi farklılıklarını karşılaştırmak, aynı zamanda bu parametreler arasındaki ilişkilerin araştırtmaktır.

Depresyon tanısı deneyimli psikiyatrisiler tarafından DSM IV kriterlerine göre Yapılandırılmış Klinik Görüşme ile konuldu. Çalışmaya düzenli antidepresan ilaç kullanmayan ve egzersizle ilişkili riski olmayan hastalar alındı. Çalışmaya depresyonlu 80 (40 kadın, 40 erkek) hasta ve 80 (40 kadın, 40 erkek) sağlıklı kontrol dahil edildi. El kavrama kuvveti ve sırt-bacak kuvveti dinamometreyle; gövde esnekliği fleksibilite ölçüm cihazıyla; günlük fiziksel aktivite metabolik holterle; solunum fonksiyon testleri taşınabilir spirometreyle, deri kıvrım kalınlıkları skinfold cihazıyla ölçüldü. Maksimal aerobik kapasite (VO2max) Astrand submaksimal egzersiz protokolüyle hesaplandı. Vücut kompozisyonu biyoelektrik empedans analiz sistemiyle, arteryel sertlik nabız dalga analiz yöntemiyle belirlendi. Bel, karın ve kalça çevre ölçümleri mezurayla yapıldı. Tüm katılımcılara Beck Depresyon Envanteri (BDE), Beck Anksiyete Envanteri (BAE), Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) ve SF36 yaşam kalitesi anketi uygulandı. Veriler SPSS 18.0 bilgisayar programı kullanılarak analiz edildi.

Depresyonlu kadın hastalarda sağlıklı kontrollere göre el kavrama kuvvetleri, sırt-bacak kuvveti ve sağlıkla ilişkili yaşam kalitesini daha düşük; bel/kalça oranı, PUKİ, BDE ve BAE'yi daha yüksek; buna karşın depresyonlu erkek hastalarda sağlıklı kontrollere göre VO2max ve sağlıkla ilişkili yaşam kalitesini daha düşük; günlük uyku süresi ve PUKİ, BDE ve BAE'yi daha yüksek bulduk. Kadın hastalarda BDE ve BAE skorları, kuvvet ölçümleri ve SF36 skoru ile negatif korale iken, PUKİ skoru ile pozitif korale idi. Erkek hastalarda BDE ve BAE skorları, SF36 skoru ile negatif korale iken PUKİ skoru ile pozitif korale idi. Ayrıca erkek hastalarda BDE skoru, günlük uyku süresi ile pozitif korelasyon gösterdi. Hem kadın hem erkek hastalarda BAE skoru, VO2max ile pozitif korelasyon gösterdi.

Her iki cinsiyette de gövde esnekliği, vücut yağ oranı ve yağsız vücut ağırlığı, skinfold kalınlıkları, solunum fonksiyon testleri, damar yaşı, stiffness indeksi, günlük adım sayısı, toplam enerji tüketimi ve ortalama metabolik eşdeğer (MET) hasta ve kontrol grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermedi. Sağlıklı kontrollere göre kadın hasta grubunda VO2max ve günlük uyku süresi; erkek hasta grubunda ise kuvvet ölçümleri, karın çevresi ve bel/kalça oranı istatistiksel olarak anlamlı fark göstermedi.

Bu çalışma, sağlıklı kontrollere göre depresyonlu kadın hastalarda el kavrama ve sırt-bacak kuvvetlerinin, yaşam ve uyku kalitesinin, anksiyete semptomatolojisinin bozulduğunu, buna karşın sağlıklı kontrollere göre depresyonlu erkek hastalarda aerobik egzersiz kapasitesinin, günlük uyku süresinin, yaşam ve uyku kalitesinin bozulduğunu açığa çıkardı. Egzersiz tedavi planlamasında, kadın depresyonlu hastalarda kas kuvvetindeki düşmeyi, erkek depresyonlu hastalarda aerobik egzersiz kapasitesindeki azalmayı göz önüne almanın hastalık yönetiminde daha yararlı stratejilerin geliştirilmesine katkıda bulunabileceği kanaatindeyiz.

Depression is one of the common diseases, and its societal cost increase day to day. The aim of this thesis study is to compare physical fitness parameters (aerobic exercise capacity, muscle strength, trunk flexibility), daily physical activity, pulmonary function, body composition, sleep and life quality changes in patients with depression versus healthy controls as well as to investigate the associations among these parameters.

The patients were diagnosed with depression by trained psychiatrists using the Structured Clinical Interview for DSM-IV criteria. The patients who had not used antidepressant medications regularly, and no exercise-related risks were included in this study. Eighty patients (40 male, 40 female) with depression and 80 (40 male, 40 female) healthy controls were included in this study. Handgrip strength and back-leg strength were measured with dynamometers; trunk flexibility was measured with flexion meter; daily physical activity was monitored with a metabolic holter; pulmonary function tests were obtained with a portable spirometer; skinfold thickness was measured with a skinfold caliper. Maximal aerobic capacity (VO2max) was estimated with Astrand submaximal exercise protocol. Body composition parameters were determined with a bioelectrical impedance analysis system; arterial stiffness determined by using pulse wave analysis method. Waist, abdomen and hip circumference measurements were taken with a tape measure. Beck depression inventory (BDI), Beck anxiety inventory (BAI), Pittsburg sleep quality index (PSQI), and SF36 quality of life questionnaires were applied to all participants. The data were analyzed using the SPSS version 18.0 software.

We found that handgrip and back-leg strengths and health-related quality of life were lower, waist/hip ratio, PSQI, BDI and BAI scores were higher in female patients with depression, compared to healthy controls; whereas, VO2max and health-related quality of life were lower, and daily sleep duration and PSQI, BDI and BAI scores were higher in male patients with depression, compared to healthy controls. In female patients, the BDI and BAI scores were negatively correlated with the strength measurements and SF36 score, but positively correlated with the PSQI score. In male patients, the BDI and BAI scores were negatively correlated with the SF36 score but positively correlated with the PSQI score. In male patients, also BDI score showed positive correlation with daily sleep duration. In bought female and male patients, BAI score showed positive correlation with VO2max.

Trunk flexibility, body fat percentage, lean body mass, skinfold thicknesses, pulmonary function tests, vascular age, stiffness index, daily step number, total energy expenditure value, average metabolic equivalent of task (MET) value were not significantly different between the patients and the controls in both genders. VO2max waist, daily sleep duration were not significantly different between the patients and the controls in female patients; whereas, the strength measurements, abdomen circumferences, waist-hip ratio were not significantly different between the patients and the controls in male patients

This study revealed that handgrip and back-leg strengths, life and sleep qualities, anxiety symptomatology were impaired in female patients with depression, as compared to healthy controls, whereas aerobic exercise capacity, daily sleep duration, life and sleep qualities were impaired in male patients with depression, as compared to healthy controls. We suggest that, consideration decline muscle strength in female patients with depression, and decreased aerobic exercise capacity in male patients with depression for exercise treatment planning, might be helpful to the development of more beneficial strategies for illness management.