Sezaryen ve Normal Doğum Yapan Kadınlarda Görülen Ruhsal Durum Değişiklikleri ve Bunların Karşılaştırılması

Abstract

Doğum eylemi her kadın için başlı başına bir stres faktörü olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu araştırmada sezaryen ve normal vajinal yol ile doğum yapan kadınlarda oluşabilecek farklı ruhsal durum değişikliklerini değerlendirmek ve bunları karşılaştırmak amaçlanmıştır. Konu oldukça popüler olması yanı sıra kesin risk faktörleri saptanamaması dolayısıyla tekrar tekrar üzerinde çalıĢılması gerekilmektedir. Normal doğum ve sezaryen ile doğum yapan kadınların varsa ruhsal durum değişikliklerini araştırmak bu konuya orijinallik katacaktır. Bu çalışmaya 25.01.2010 – 30.06.2010 tarihleri arasında İzmir 9 Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Sağlam Çocuk Polikliniğine başvuran normal doğum veya sezaryen doğum yapmış, 0-3 aylık sağlıklı bebeği olan, 15-49 yaşları arasında (doğurganlık yaĢında) bulunan, 200 gönüllü anne katılmıştır. Araştırmada veri kaynağı olarak Annenin Sosyodemografik Özellikleri, Kişisel Özellikleri ve Ruhsal Durum Özelliklerine ait anket formu oluşturulmuştur. Veriler, örneklem olarak seçilen katılımcılar ile karşılıklı olarak yüz yüze görüşme tekniği ile yazılı anket sorularına cevap alınmak suretiyle elde edilmiştir. Araştırma sonucu elde edilen veriler SPSS 15.0 paket programında uygun istatistiksel yöntemler kullanılarak değerlendirilmiştir. Ayrıca, tanımlayıcı verilerin istatistiksel karşılaştırılması için Ki-kare testi ve çapraz tablolar kullanılmıştır. Çalışmamıza katılan 200 katılımcıdan 110 tanesi (%55,5) sezaryen doğumla, 90 tanesi (%45,5) ise normal doğumla bebeklerini dünyaya getirmiştir. Psikiyatrik ve genel hastalık tanı sistemlerinde (DSM-IV ve ICD-10) gebelik ve postpartum dönemde görülen psikiyatrik bozukluklar ayrı bir klinik tanı olarak tanımlanmamıştır. Postpartum dönemde ortaya çıkan duygudurum bozuklukları belirtilerin şiddetine, özelliklerine, tedavilerine ve prognozlarına göre sınıflandırılarak; ―annelik hüznü (maternity blues, baby blues, postpartum blues)‖, ―postpartum depresyon (doğum sonrası depresyon)‖ ve ―postpartum psikoz‖ olmak üzere başlıca üç grupta toplanmaktadır. Çalışma kapsamında katılımcıların %65,5‘i (200/131) annelik hüznü belirtilerini yaşadıklarını belirtmişlerdir. Bunların %12‘si doğum sonrası dönemde kimsesizlik yaşadıklarını, %7,5‘i yoğun üzüntü yaşadıklarını, %13,5‘i uykusuzluk yaşadıklarını, %24‘ü huzursuzluk-gerginlik yaşadıklarını, %8,5‘i diğer problemler (konsantre olamama, ağlama… gibi) yaşadıklarını belirtmişlerdir. Katılımcıların %34,5‘i ise doğum sonrası problem yaşamadıklarını belirtmişlerdir. Yapılan istatistiksel değerlendirme sonucunda normal doğum yapmış katılımcı ile sezaryen doğum yapmış katılımcı arasında annelik hüznü belirtileri arasında anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir (p>0,05). Çalışma kapsamında katılımcıların %72‘sinin (200/144) postpartum depresyon belirtisi yaşadığı, bunların % 7‘si yeme bozukluğu yaşadıklarını, %9‘u uyku bozukluğu yaşadıklarını, %7‘si sinir bozukluğu yaşadıklarını, %4‘ü enerji ve motivasyon kaybı yaşadıklarını, %2,5‘i konsantre olamama sorunu yaşadıklarını, %12,5‘i umutsuzluk veya çaresizlik hissettiklerini, %11‘i içe kapanma ve ağlama yaşadıklarını, %6,5‘i yalnızlık ve korku yaşadıklarını, %2‘si suçluluk, değersizlik hissi yaşadıklarını, %8,5‘i cinsel isteksizlik yaşadıklarını ve %2‘si diğer sıkıntıları yaşadıkları belirlenmiştir. Katılımcıların %28‘i ise hiçbir depresyon belirtisi yaşamadıklarını belirtmişlerdir. Yapılan istatistiksel değerlendirme sonucunda normal doğum yapmış katılımcı ile sezaryen doğum yapmış katılımcı arasında postpartum depresyon belirtileri arasında anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir (p>0,05). Çalışmamız kapsamında katılımcılardaki postpartum psikozu değerlendirmek için yöneltilen soruya katılımcılar bebekleriyle ilgilenememe, ilgisizlik veya yetersizlik duygusu gibi yada kendine veya bebeğine zarar verme gibi düĢüncelerinin olmadığını dile getirmişlerdir, sadece %9 katılımcı bebeklerini kabullenememe problemi yaşadıklarını belirtmişlerdir. Katılımcıların %9‘unun bebeklerini kabullenememe sebepleri ise katılımcılar tarafından plansız bebek olması, erken doğum yapmış olması, bebek bakımında tecrübesiz olmasından kaynaklandığı belirtilmiştir. Postpartum dönem anne için yeni bir hayata geçiş, ebeveynliğe hazırlık dönemi olduğundan dolayı eski yaşam biçimi ile yenisine uyum sağlamada katılımcıların büyük bir çoğunluğunun ruhsal olarak etkilendikleri istatistiksel olarak gözlenmiştir. Doğum sonrası problemli geçen katılımcılara, bu dönemde her kadında bu şikâyetlerin olabileceği anlatılmış, şikâyetlerinin daha da yoğunlaşması halinde en yakın sağlık kuruluşlarının psikiyatri polikliniklerine başvurması gerektiği anlatılmıştır.

Giving birth appears in itself a stress factor for every woman. In this study, it is aimed to evaluate the probable different mental status change between the women who give birth by cesarean section and normal vaginal birth and to compare them. In addition to being very popular of this topic, it is very essential to be focused on the topic due to not having determined certain risk factors. If mental status changes exist, to investigate will add authenticity to this issue. In this study, 200 voluntary mothers are included who gave birth normally or by caesarean section birth in Izmir 9 September University Faculty of Medicine Department of Pediatrics Well Baby Clinic between the dates 25.01.2010 – 30.06.2010, who have 0-3 month old healthily baby and who are between the ages of 15-49 (child bearing age). In this research, as a source of data, a questionnaire was created for Socio-demographic Characteristics, Personal Characteristics and Properties of Mental Status of mother. The data were obtained by face to face interview with participants who are selected for sample and by taking a written response to questionnaire. The obtained data, as a result of research, are evaluated by using appropriate statistical methods in SPSS 15.0 package programme. In addition, the Chi-square test and cross-tables were used for statistical comparison of descriptive data. The study involved 200 participants, 110 of them (55.5%), cesarean section, 90 of them (45.5%) gave birth to babies of normal birth. Psychiatric illness and general diagnostic systems (DSM-IV and ICD-10) of psychiatric disorders in pregnancy and the postpartum period were not defined as a distinct clinical diagnosis. Mood disorders occurred in postpartum period are collected in three major groups by classifying them according to the severity of symptoms, characteristics, treatment and prognosis as ―maternity blues (maternity blues, baby blues, postpartum blues)‖, ―postpartum depression (post-natal depression)‖ ve ―postpartum psychosis‖. In the study 65.5% (200/131) of the participants stated that they have maternity blues symptoms. 12% of them stated they have desolation during the postpartum period, 7.5% of them stated having experienced intense sadness, 13,5% of them stated having experienced insomnia, 24% of them stated having experienced anxiety-tension, and 8.5% of them stated having other problems (inability to concentrate , do not cry ... etc.). 34.5% of the participants stated that they did not face problems after birth. As a result of the statistical evaluation, no significant maternity blues symptoms difference was observed between the attendees who gave birth normally and who gave birth by the caesarean (p>0,05). In the context of this study, it is determined that 72% (200/144) of the participants have symptoms of postpartum depression, 7% of them have eating disorder, 9% of them have sleep disorder, 7% of them have nervous breakdown, 4% of them have loss of energy and motivation, 2.5% of them have problems of Inability in concentration, 12.5% of them feel hopeless and despair, 11% of them have social withdrawal and crying, 6.5 % of them have loneliness and fear, 2% of them have the sense of guilt and worthlessness, 8.5% of them have sexual aversion, and 2% of them have other distresses. 28% of the participants reported no symptoms of depression. As a result of the statistical evaluation, no significant postpartum depression symptom was observed between the attendees who gave birth normally and who gave birth by the caesarean birth. (p>0,05). The participants put into words to the question asked in order to assess the postpartum psychosis of the participants who are in the scope of our study that they do not have any sense of such as disinterestedness with their babies, apathy to their babies, feelings of inadequacy or any thoughts such as self harming of harming to their babies, only 9% of the participants stated that they have problems such as non acceptance of their babies. The reason in the 9% of the participants who have the feeling of non acceptance of their babies are resulting from having unplanned baby, giving premature birth and being inexperienced in baby care. It is seen that a majority of the participants are affected morally in adaption to new one with old life style because of postpartum period means for the mother transition to a new life, parenting preparation period. The participants who transited to post birth period were told about every women might have such as complaints. In case of having more complaints, the necessity of going to psychiatric clinic of the nearest hospital is told to the participants.