Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Önlenmesinde Vergi Denetiminin Rolü ve Afyonkarahisar İlinde Faaliyet Gösteren Mükelleflere Yönelik Bir Uygulama

Abstract

Günümüzde çağdaş vergi sistemleri beyan esasına dayanmaktadır. Beyan esası; vergilendirmede adaleti sağlamada etkin bir yöntemdir. Mükelleflerin beyanlarına dayanan bu vergilendirme sisteminde verilen beyanların doğru olup olmadığı vergi denetimiyle kontrol edilebilir. Vergi denetiminin etkin olabilmesi için, vergi idaresinin ve denetim mekanizmasının aktif olması, teknolojiye ayak uydurabilmesi ve çağdaş bir yapıya ulaşması gerekmektedir. Mükellefler çeşitli nedenlerle vergilerini ödemekten kaçınmaktadır. Mükelleflerin vergilerini eksiksiz ve zamanında ödeyebilmesi için öncelikle devlete olan güvenin sağlanabilmesi gerekmektedir. Aksi halde mükellefler vergilerinin bir kısmını veya tamamını ödemeyecek ve kayıt dışı ekonominin oluşmasına neden olacaktır. Kayıt dışı ekonomiyle mücadele edebilmek için vergi denetiminde etkinliğin sağlanması ve mükelleflerde de vergi ahlakı ve vergi bilincinin yerleştirilmesi gerekir. Bu çalışmada, kayıt dışı ekonomi genel çerçevesi ile ele alınarak, vergi idarelerinin aksayan yönleri ve bu aksaklıkların giderilmesi için gereken önlemlerin neler olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca sadece devletin değil, mükelleflerin de bu konu ile ilgili üzerine düşen görevlerin neler olduğu bu çalışmada Afyonkarahisar ilinde yapılan anket çalışması ile incelenmektedir.

The contemporary tax systems are based on the principle of statement at the present day. The principle of statement is an effective method to provide the justice of taxation. In the taxation system based on the statement of the tax payers, the statements should be checked by tax audit. In order to have an effective tax audit, the tax administration and control mechanism should be active, comply with the technology and reach a contemporary structure. The tax payers avoid paying taxes for a variety of reasons. The reliability on the government, first of all to paying the tax on time and completely the relability on the goverment should be provided. In the contrary case, the tax payers will not pay the tax whole and will ocur the undergistered economy. In order to struggle against the undergistered economy, the efficieny of tax audit is should to be maximized and make the tax payers have tax ethics and consciousness. In this study, the shortcomings of tax administrations and the necessary pracautions to remove these shortcomings are presented with a high level review. Besides, the duties of the government and the tax payers are analysed on Afyonkarahisar Survey Sample.