Teoride ve Türkiye’de Kamu İç Borç Yönetimi

Abstract

İç borçlanma, hükümetin piyasaya iç borçlanma senedi ihraç ederek bütçe açığı ve mevsimsel nakit ihtiyaçları için finansman sağlama yöntemidir. Fakat Türkiye’nin iç borçlanma sisteminden bahsedilirken bu tanımın içine finansman sağlamanın dışında Hazine Müsteşarlığı’nın, bütçe kanunu ve çeşitli kanunlar çerçevesinde üstlendiği yükümlülükler de dâhil olmaktadır. Türkiye’de Hükümet, 1985 yılına kadar nadiren iç borçlanma yapmakta ve devlet iç borçlanma senetleri sadece özel borçlanma kanunları ile ihraç edilmekteydi. Bütçe açığı ve nakit açığının finansmanı senet ihracından çok Merkez Bankası’ndan kısa vadeli avans kullanımı ile karşılanmaktaydı. Bu tarihten itibaren ihale yöntemine geçilmesiyle birlikte iç borçlanma hem nicelik hem de nitelik olarak önemli ölçüde değişmiştir. 1985 yılı sonrası iç borç stokunun aşırı derecede artması iç borç yönetimi kavramını gündeme getirmiştir. Türkiye’de iç borç yönetiminden Hazine Müsteşarlığı sorumludur. Bu kurum, bir taraftan yeterli düzeyde finansman sağlamaya çalışırken, diğer taraftan ihraç edilen iç borçlanma senetlerinin çeşitleri, satış teknikleri, miktarları ve borçlanma maliyetlerini göz önünde bulundurmaktadır. İç borç yönetiminin amaçlarından bazıları şunlardır; devletin finansman ihtiyacını karşılamak, iç borçlanma senetlerini piyasaya en etkin satış teknikleriyle ve optimum borçlanma maliyetleriyle satabilmek, finans sektörünün gelişimine katkıda bulunmaktır. Buna ek olarak iyi bir borç yönetimi, bir ülkenin yüksek reel faiz ve kısa vade sarmalından kurtulmasını sağlayabilecek önemli bir araçtır.

Domestic debt, domestic goverment bonds put on the market by government for budget deficit and seasonal lack of liquidity which one of the financing process. But, while it mention about that Turkey has domestic debt system, the Undersecretariat of Treasury to assume obligations with budget act and various acts get into this description. Until 1985’s Turkish government rarely had contracted domestic debt and domestic goverment bonds was issued with only special acts. Short term advances to the Treasury was prefered more than bond issued by government, for budget deficit and cash deficit. Days after date accompanied by bidding process domestic debt interms of both quantitiy and quality significantly change. After 1985’s domestic debt stock exceeding rose which brought into sharp relief terms of domestic debt management. This association not only is make for enough degree finance but also make allovance for domestic goverment bonds of types, sales tecniques, amounts and borrowing cost. Goals of domestic debt management, mock auction; correspond to government finance necessity, domestic goverment bonds put on the market with effective sales tecniques and optimum borrowing cost, financial sector give help to development etc. Besides, a good domestic debt management for an economy is important instrument for getting out of high level of real interest rate and short term spiral.