Türkiye’de İhracatta Katma Değer Vergisi İade Sistemi: Afyonkarahisar İli Uygulaması

Abstract

Harcamalar üzerinden alınan ve her el değiştirmede mal ya da hizmete katılan değeri vergilendirmeyi hedefleyen KDV sisteminde yer alan istisnalar vergilendirme zincirini kıran bir halka gibidir. Bu kırılma ise ülkenin ekonomik gelişiminde daha olumlu sonuçlara ulaşmak için getirilmektedir. Nitekim ihracat işlemlerinin de KDV’den istisna tutulması ihracatçıların ürünlerinin fiyatlarını kendilerine tanınan bu vergisel avantajlar kadar düşük tutmalarına, dolayısıyla uluslararası piyasalarda rekabet avantajı kazanarak ürünlerinin tercih edilirliğinin artmasına yol açmaktadır. Ancak, iade uygulamalarında özellikle de nakden iadelerde yaşanan istismarlar Maliye Bakanlığı’nın bu konuya yaklaşımında daha fazla sayıda birbiriyle bağlantılı kurallar koymasına neden olmuştur. Bu durum ise, zaten karmaşık olan iade sistemini daha da karmaşık hale getirmiştir. Bu çalışmada karmaşık hale gelen ihracatta KDV istisnası ve bu istisnaya ilişkin iade esasları ve uygulamaları, konu ile ilgili her türlü mevzuat hükümleri ışığında sade bir dille açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın son bölümünde ise Afyonkarahisar ilinde ihracat kaynaklı KDV iadesi alan mükellefler nezdinde anket uygulaması gerçekleştirilmiş, bunların mükellefiyet yapıları ve iade işlemleri ile ilgili yaşadıkları sorunlar tespit edilerek bu sorunlara karşı getirdikleri çözüm önerilerine yer verilmiştir

Exemptions in VAT system that aim taxation of expenditure, of every transaction on property and of value added to services are an instrument which breaks the taxation line. This breakage is favoured for better improvement in the economical development of the country. Thus, the exemption of exportation proceedings from VAT provides the exporters with the advantage of keeping the prices of their products at lower levels equal to exemption rate, allowing them to compete in international markets and making their goods preferable. However, the refund abuse experienced particularly in cash refund practices has forced the Ministry of Finance to impose a series of stricter rules and regulations related to one another. This has caused the existing complicated refund system to become even more complicated. In this study, VAT exemption in exportation, which has become truly complicated, and the regulations and practices of refund as regards this exemption have been explained in a simple style in the light of lagislation rules. In the last part of this paper, the results of a survey applied to tax-payers who are refunded for exportation VAT in Afyonkarahisar have been presented. The kind of liabilities of these tax-payers and the problems they experienced in refund practices have been determined, and solutions to those problems have been suggested.