Müzik ve Duygu: Besteci ve Dinleyici Arasındaki İfade ve Algı Farklılıkları

Abstract

Bu çalışmada amaç, psikoloji disiplininin müzik ile ilgili olarak yaptığı çalışmalarda belirgin olarak dinleyicinin duyumlarını müzikten neden veya nasıl aldığı veya algıladığını sorgulamak değildir. Yıllardır tartışma konusu olan ve Program Müziği olarak adlandırılan müzik dışı konuların ele alındığı bestelerde bestecinin kendi duygularını veya aklından geçirip de bestesine yansıttığı bir eserinde dinleyicinin de aynı duyguları algılayıp algılamayacağını sorgulamaktır. Araştırma, iki farklı açıdan program müziği bestelerini araştırmaya çalışmaktadır. Bu çerçevede iki alt problem saptanmış bulunmaktadır. Bu problemlerin yanıtlarını elde edebilmek amacı ile iki soruluk bir sormaca geliştirilmiştir. Bu sormacada ilk soru bestecilerin program müziği çerçevesinde besteledikleri eserlerin, dinleyiciler tarafından nasıl algıladıkları ve onların ne algıladıklarını sorgulamaktadır. İkinci soru ise dinleyici algıları ile bestecinin bestesinde anlatmaya çalıştığı duygu veya temaların örtüşüp örtüşmediğidir. Araştırma soruları, gönüllü üniversite öğrencisine yöneltilmiş ve değerlendirilmiştir. Müzik ve Duygu çerçevesinde batı sanat müziği alanında Türk katılımcılarla yapılan bu çalışma alan yazınında yapılan diğer araştırmalara yeni veriler sunarken, yöntem ve yaklaşım açısından da benzer çalışmaları klasik Türk müziği ve Türk halk müziği alanlarında yapmak isteyen araştırmacılara fikir sunmakta ve kaynak teşkil etmektedir.

The aim of this study is not to try to evaluate or question how and what the listeners perceive in music as conducted in the psychological research. The purpose of this present study is to look into the much debated area of music called program music where the composer uses and or reflects a non musical topic into his composition. The idea of what the composer feels or reflects to his music and how much his reflections and emotions are perceived by the listeners is the topic of this research. This research approaches the question of the differences or the relation between the composers’ feelings and listener perceptions with two research questions. The first research question covers how and what the listeners perceive while listening to different program music compositions. The second one, questions the similarities and the differences between the composer emotions and listener perceptions. The research was conducted by using a questionnaire with voluntary university students and the data is evaluated within the parameters of this research. This study offers new insights to the existing research about the perceptions of Turkish subjects participating in this research. Furthermore, the methodology and the approaches used in research design may offer new venues to researchers and encourage them to conduct similar studies in Classical Turkish and Folk Music.