Faik Reşat’ın Yeni Letâif-İ İnşa Yahut Muharrerât-I Nadire İle Muharrerât-I Nadire Yahut Hazine-İ Müntahabât İsimli Antolojilerinin Çeviri Yazısı ve İncelenmesi

Abstract

Antolojiler, çeşitli amaçlarla derlenen eserlerden meydana gelir. Antolojiler bir dönemin edebi portresini göstermesi bakımından önemli eserlerdir. Çeşitli şekillerde hazırlanan antolojilerde ölçüt hazırlayanın estetik anlayışıdır. Batı’da ilk antoloji çalışmalarını Yunanlılar yapmıştır. Divan edebiyatında bu türü karşılayan şuara tezkireleri vardır. Halk edebiyatında ise cönkler antoloji mahiyetinde eserlerdir. Tanzimat döneminde ise daha çok “seçme” mantığına dayalı; güldeste, müntahabat gibi isimlerle hazırlanmıştır. İşte bu antolojilerden ikisi Faik Reşat’ın Tanzimat döneminde hazırladığı Yeni Letâif-i İnşa Yahut Muharrerât-ı Nadire ile Muharrerât-ı Nadire yahut Hazine-i Müntahabat isimli antolojileridir.Bu çalışmamızda, Yeni Letâif-i İnşa yahut Muharrerât-ı Nadire ile Muharrerât-ı Nadire Yahut Hazine-i Müntahabât isimli antolojilerini günümüz harflerine aktardık. Çalışmamızdan daha iyi istifade edilmesi için sözlük ve dizin hazırladık. Çalışmamızın giriş bölümünde de antolojideki yazılarla ilgili bir değerlendirme yaptık. Yeni Letâif-i İnşa yahut Muharrerât-ı Nadire isimli antoloji iki yüz on sekiz sayfadan oluşur ve toplam kırk üç yazarın seksen altı yazısı vardır. Ayrıca yirmi bir yazının da yazarı belli değildir. Bu antolojideki yazılar daha çok “mektup” ve “tezkire”lerden oluşur. Yeni Letâif-i İnşa Yahut Muharrerât-ı Nadire antolojisinde eski ve yeni yazarlara ait eserler bulunmaktadır. Özellikle devlet adamlarının ve Tanzimat dönemi yazarların eserleri bir arada sunulmuştur. Antoloji, Faik Reşat’ın “Kariine” isimli yazısıyla başlar; yine aynı yazarın “İfade-i Mahsusa” isimli yazısıyla son bulur. Muharrerât-ı Nadire yahut Hazine-i Müntahabât isimli antoloji ise yüz yirmi altı sayfadan oluşur ve yirmi yazarın yirmi dokuz yazısı vardır. Ayrıca on yazının da yazarı belli değildir. Bu antolojideki yazılar ise daha çok “mektup” ve “makale” türünden eserlerden meydana gelmiştir. Daha çok Tanzimat dönemi yazarların eserlerine yer verilmiştir. Bu antoloji, Faik Reşat’ın “İfade-i Mahsusa” isimli yazısıyla başlar; Ahmet Mithat Efendi’nin Muallim Naci’ye yazdığı mektupla son bulur