Şefkat ve Tezkire-i Şu‘arası

Abstract

Bu çalışmada 19. yy. tezkirelerinden biri olan Tezkire-i Şefkat-i Bağdâdî incelenmiştir. Tezkirenin yanı sıra tezkiredeki şiirleri seçen İbrahim Nâşid Bey ve tezkirenin yazarı Şefkat Efendi de tanıtılmıştır. Tezkirenin kütüphane kataloglarındaki mevcut üç nüshası karşılaştırılarak tenkitli metin ortaya çıkarılmıştır. Metin transkripsiyon sistemine uygun olarak çevrilmiştir. Türk Edebiyatı’nda antoloji niteliğindeki ilk tezkire Kaf-zâde Fâizî’nin Zübdetü’l- eş‘âr’ıdır. Bu tezkireye sırayla Yümnî, Âsım ve İsmail Belîğ zeyl yazmışlardır. İsmail Belîğ’in tezkiresine ise Silâhdâr-zâde Mehmed Emîn ve Şefkat Efendi zeyl yazmıştır. Antoloji niteliğindeki bu tezkirelerin son halkasını Tezkire-i Şefkat-i Bağdâdî teşkil etmektedir. Tezkire-i Şefkat’te, Sultan I. Mahmut (H. 1143/ M. 1730) devrinden başlayarak tezkirenin yazılış tarihine (H.1229/ M. 1814) kadar geçen 84 yıllık bir zaman diliminde ortaya çıkmış 125 şair ele alınmaktadır. Tezkiredeki şairler alfabetik sıraya göre düzenlenmiştir. Metnin transkribe edilmesiyle o dönemin şairlerinden seçilmiş şiir örnekleri ortaya çıkarılmış, böylece dönemin şiir anlayışı ve edebiyat zevki ortaya konmuştur. Ayrıca Şefkat’in hayatı ve eserleri hakkında bilgiler verilerek, onun kültür ve edebiyat dünyamıza kazandırılmasına çalışılmıştır.

In this study Tezkire-i Şefkat-i Bağdâdî,which is one of the 19th century tezkires, has been examined. Besides tezkire, its writer Şefkat Efendi and İbrahim Nâşid Bey, who choose poems of tezkire, have also been introduced. By comparing three copies of tezkire,which are in the library catalogue, the criticized text has been produced. Text has been translated according to transcription system. First tezkire in turkish literature, a kind of anthology, is Kaf-zâde Fâizî’s tezkire called Zübdetü’l-eş‘âr.Then Yümnî , Âsım ,and İsmail Belîğ wrote in this tezkire one after other Silâhdâr-zâde Mehmed Emîn and Şefkat Efendi wrote in İsmail Beliğ’s tezkire, a kind of Anthologhy, and the last chain of this tezkire is Tezkire-i Şefkat-i Bağdâdî. In Tezkire-i Şefkat 125 poets, who appeared from sultan Mahmut’time to the tezkire’s written time which was 84 years’ period of time,were studied.The poets in tezkire have been written in alphabetic order.Transcription of text make known chosen examples poems of poets of that time, so that literature taste, poems style and uderstanding of that time have been made possible to see. Moreover, ınformaion about Şefkat’s life and works has been given and also it has been tried to introduce him to our literature world.