Harf İnkılâbının Çorum Basınındaki Yansımaları

Abstract

Batı medeniyetinin gelişmesi karşısında gerekli atılımları yapamayan Osmanlı Devleti, yenileşme hareketlerine başlamıştır. Bu yenileşme hareketleri içerisinde alfabe konusunda da bazı girişimlerde bulunulmuştur. Maârif Nazırı Münif Paşa döneminde (Münif Paşa, birincisi 1877, ikincisi 1878 ve üçüncüsü de 1884-1889 yılları arasında olmak üzere üç defa Maarif Nazırlığı yapmıştır.) başlayan tartışmalar kısa sürede gazete ve mecmualara taşınmıştır. Arap harflerinde ıslahat yapılması gerektiğini savunan Münif Paşa’ya katılanlar olduğu gibi, Latin harflerinin kabul edilmesi fikrini benimseyenler de vardı. Harf inkılâbının gerçekleştiği yıl olan 1928’e kadar devam eden tartışmalara, Çorum basını da iştirak etmiştir. O yıllarda burada neşredilen tek gazete Çorum, gerek yurt genelindeki faaliyetleri gerekse Çorum’daki faaliyetleri devamlı olarak sayfalarına taşıyarak, halkı bilinçlendirmeye çalışmıştır. Öncelikle, yeni harflerin tanıtılmasını hedefleyen gazete, tanıtım işlerinden sonra ise yeni harfleri uygulama görevini üstlenmiştir. Çorum gazetesi, ayrıca yeni harflerin öğretilmesi için en önemli atılımlardan birisi olan Millet Mektepleri hakkında da bilgiler vererek halkı buralara gitmeye teşvik görevini yerine getirmiştir. Harf inkılâbının ardından gerçekleştirilen dil inkılâbı konusunda da Çorum gazetesi, üzerine düşen görevi ifa etmiştir. Gazetede yayınlanan makalelerle, toplanan Dil Kurultayları hakkında ve Çorum’da yapılan dil derleme çalışmaları haberleriyle halkı bu konuda aydınlatmaya çalışmıştır.

The Ottaman Empire, wich could not achieve necessary against the developed western civilization, started reform movements. Same attempts on the alphabet also took place among these mevements. Discussion wich started during the period of Münif Paşa, the Minister of Education ( Münif paşa was the minister for three times: the first in 1877, the second in 1878 and the third between 1884-1889) soon appeared in the newspapers and journals. While there were samowho agreed with Münif Paşa on reforming the Arabic Alphabet, there were some others suporting the idea of adopting the Latin Alphabet. The media in Çorum also participadet in these discussions wich continued until 1928, when the latter Revolution was realized. Çorum, the only newspaper puplished in Çorum, tried to inform people by writing about the activities accuring in the whale country. Aiming to introduce the new letters firstly, the newspaper, tehn, took the duty to use them. Moreover, the newspaper ancougred people to g oto public schools known as Millet Mektepleri where the new alphabet was taught. The newspaper fulfilled its respansibility on the Language Revalution Just after the Letter Revolution. By the articles published, the newspaper informed people about the Language Congres and language studies in Çorum and tried to enlighten people