Türkiye’de İnsan Hakları Düşüncesinin Tarihsel Gelişimi ve İlköğretim Ders Kitaplarına Yansıması

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye’de insan hakları düşüncesinin tarihsel gelişimi ve ilköğretim ders kitaplarına yansıması incelenmiştir. Araştırmanın birinci bölümünde: İnsan hakları kavramının gelişim evresi anlatılırken; ikinci bölümde Türklerde insan hakları anlayışı irdelenmiştir. Araştırmanın odak noktasını oluşturan üçüncü bölümde: Türkiye’de insan haklarının kurumsallaşma sürecinde “İlköğretim Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi” dersinin kazanımları esas alınarak; Türklerde insan hakları anlayışının bu ders kitaplarında “Nasıl” anlatıldığı incelenmiştir. Sonuç olarak Türkiye Cumhuriyeti’nde insan haklarının korunması amacıyla Anayasa ve yasalarda değişiklikler yapılarak; insan hakları alanında kurumsal bir yapılaşma oluşturmuştur. İlköğretim okullarında sadece insan haklarını konu alan derslere de yer verilmiştir. Fakat “İlköğretim Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi” ders kitaplarında Türklerde insan hakları düşüncesinin 1839 Tanzimat Fermanıyla başlatılarak, milli tarih anlayışından uzak, Batı anlayışının kabul gördüğü biçimde sunulduğu ortaya konulmuştur. İnsan hakları eğitiminin Türk tarihinin ve kültürünün zengin birikimiyle anlatılması insan haklarının daha kolay içselleştirilmesi ve benimsenmesini sağlayacaktır.

This study has researched the idea of human rights’ historical improvement and it’s reflection on the primary education’s lesson books in Turkey. The development of the human rights notion is explained in the first section of this study. The second section examines the Turkish peoples’ human rights understanding. The third section which is the main point of this research has been explaining the idea of human rights at Turkish culture and how to explain it on the mentioned lesson books by focusing on the acquirements of ’’Primary Citizenship and Human Right Education’’. Eventually, an institutionalized structure was established in the Republic of Turkey by changing some laws and regulations in order to protect the human rights. At Primary Schools Human Rights Lessons have taken place as a main class, also .However, “Citizenship and human rights education” books in primary schools are distant from the national history’s understanding of human rights, as they tell that the idea of human rights starts with Tanzimat Fermani in 1839(historical period in Ottoman) and have been laid out in an accepted way by the west. The presentation of human rights education together with the accumulated Turkish history and culture will facilitate the understanding and perception of human rights.