Bürokrasi ve İlköğretimde Örgütsel Sağlık

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim okulu öğretmenlerinin görüşlerine göre, ilköğretim okullarındaki bürokrasi ile örgütsel sağlık arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmanın evrenini, 2004–2005 öğretim yılında Afyonkarahisar ili merkezinde bulunan beş veya daha fazla öğretmenin çalıştığı 71 ilköğretim okulundaki 1380 öğretmendir. Özel okullar analizden çıkartılmıştır. Örneklem 40 okuldaki 400 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemini belirlemede tabakalı örnekleme kullanılmıştır. Her okulda belirlenen sayıda öğretmen, tesadüfi olarak seçilmiştir. Araştırmada kullanılan ölçme aracı Yücel(1999)’in geliştirdiği ‘bürokratikleşme anketi’ ile Hoy, Tarter ve Kottkamp (1991)’ın geliştirdiği ‘İlkokullar için Örgütsel Sağlık Envanteri’dir. Kullanılabilir olarak geri dönen anket sayısı 340’dır. Verilerin analizinde ortalama, standart sapma, korelasyon, t-testi, regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmada bürokrasinin örgütsel sağlık üzerinde etkisi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, bürokrasi örgütsel sağlığın bütün boyutlarını etkilemektedir. Öğretmen görüşlerine göre bürokratik okul sağlıklı okuldur. Örgütsel sağlık üzerindeki en etkili bürokrasi boyutu ise kuralların takibidir.

The purpose of this study was to explore relationship between bureaucracy and organizational health in elementary schools, according to opinions of elementary school teachers. The population of study was 1380 teachers in 71 elementary schools in Afyonkarahisar that employed 5 or more teachers in 2004-2005 school year. Private schools were excluded from the analysis. The sample was composed of 400 teachers in 40 schools. The stratified sampling has been used to determine the study’s sample. Determined number of teachers in all schools were randomly selected. In the study ‘bureaucratization questionnaire’ which developed by Yücel (1999) and ‘Organizational Health in Elementary Schools (OHI-E)’ which developed by Hoy, Tarter and Kottkamp (1991) have been used for measuring instruments. The number of questionnaires which returns as usable were 340. Frequency, percentage, mean, standard deviation, correlation, t- test, regression analyses were used to analyze of data. It was found that bureaucracy influenced on organizational health in the study. Furthermore, bureaucracy effects all organizational health dimensions. According to opinions of teachers, bureaucratic schools are healthy schools. Following the rules is the most efficient dimension of bureaucracy on organizational health.