Çok Partili Siyasi Hayata Geçiş Sürecinin Afyonkarahisar’daki Yansımaları

Abstract

II. Dünya Savaşı sonrasında bütün dünyada demokratikleşme hareketleri hız kazanmıştır. Türkiye’de de savaş sonrasında, dünyada değişen sosyal ve siyasal değişimlere uygun olarak çok partili hayata geçmiştir. Demokrat Parti kurulduktan kısa bir süre sonra diğer partilerden ayrılarak ana muhalefet partisi konumuna gelmiştir. Demokrat Parti kurulduktan sonra Afyonkarahisar’da da büyük destek görmüştür. 1946’da Afyonkarahisar’da yapılan Belediye Seçimleri’ni, Demokrat Parti kazanmış, seçimler Danıştay tarafından iptal edilince, 1947’de yenilenmiştir. 21 Temmuz 1946’da yapılan Milletvekili Genel Seçimlerinde de, Afyonkarahisar’da sekiz milletvekilliğinin tamamını DP kazanmıştır. 1947’de İsmet İnönü tarafından 12 Temmuz Beyannamesi’nin yayınlanması ile hem Cumhuriyet Halk Partisi hem de Demokrat Parti içerisinde gruplaşmalar meydana gelmiştir. Demokrat Parti’de yaşanan gruplaşmalar, parti içinde ayrılmalara neden olmuştur. Demokrat Parti’den ayrılan bazı milletvekilleri, ilk olarak Müstakil Demokratlar Grubu’nu kurmuştur. Demokrat Parti’deki ayrılmalar sonucunda kurulan siyasi partiler de Millet Partisi ve Öz Demokratlar Partisi olmuştur. 14 Mayıs 1950’de yapılan Milletvekili Genel Seçimlerinde, Afyonkarahisar’da milletvekilliklerinin tamamı Demokrat Parti’den çıkmıştır. Ülke genelinde büyük bir başarı kazanan Demokrat Parti, bu seçimlerle tek parti yönetimine son vermiş ve iktidara geçmiştir.

The process of democratization accelerated all over the world following the Second World War. In accordance with the social and political changes taking place across the world, Turkey switched to the political system of multi-party parliament in the post-war period. Democratic Party (DP) stood out among the other parties and became the main opposition party shortly after it was established. After the establishment of DP, it gained a great deal of support in Afyonkarahisar as well. DP won the Municipal Elections in Afyonkarahisar in 1946 and when the elections were annulled by The Council of State, they were held again in 1947. In the General Parliamentary Elections held on 21 July 1946, all eight members of parliament elected in Afyonkarahisar were members of DP. With the Declaration of 12 July, which was made by the President İsmet İnönü, factions emerged both within Republican People’s Party and the Democratic Party. Factionalism within the DP resulted in departures from the party. Some of the MPs that departed from the DP, initially, established the Independent Group of Democrats. The parties that were established as a result of the departures from the DP were the Nation Party and the Party of Core Democrats (Öz Democrats). In the General Parliamentary Elections held on 14 May 1950, all the MPs elected to represent Afyon were elected out of the members of DP. DP, which won victory by a great margin throughout the country, came to power, putting an end to the single party system.