1924 Teşkilat-i Esasiye Kanununun Türkiye’nin Modernleşme Sürecindeki Yeri ve Önemi

Abstract

Anayasa, bir devletin temel yapısını, yönetim şeklini, devletin temel organlarını, bunların birbirleri ile ilişkilerini, devlet iktidarının el değiştirmesini, kişilerin devlete ve devletin de kişilere karşı hak ve görevlerini düzenleyen ve güvence altına alan en üst hukuk kurallar>d>r. Modern bir devletin hukuksal yap>s> anayasa temeli üzerine kurulur. Demokratik ülkelerde anayasalar devlet ile toplum arasında bir uzlaşma belgesi sayılır. Bir ülkenin modernleşmesi, o ülkede uygulanan hukuk kurallarının hiyerarşisinde en üstte bulunan anayasaların düzenlediği hükümler ve bu hükümlerin uygulanabilirliği ile doğru orantılıdır. Türkiye’de de çağdaşlaşma girişimleri ve Batıya yönelme Osmanlı İmparatorluğu döneminde başlar. Bu bağlamda Tanzimat ve Islahat Fermanı ve nihayet 1876 Kanun-ı Esasi çok önemli bir yer tutar. Ancak; bu anayasal gelişmeler padişahın yetkilerini önemli ölçüde sınırlandırsa da devletin teokratik yapısını değiştirmemiştir.

iv Oysa 1921 Anayasası “hakimiyet kayıtsız şartsız milletindir” ifadesiyle Türk anayasal tarihinde köklü bir anlayış değişikliğinin yanında yönetim şekli olarak ta Cumhuriyetin habercisi olmuştur. Aynı anlayışı daha sonraki Türk anayasaları da benimsemiş ve özellikle 1924 Anayasası dönemi köklü değişikliklere ve inkılaplara sahne olmuştur. II.TBMM taraf>ndan kabul edilen 1924 Anayasas> hükümleri ve bu hükümlerin uzantısı sonucu Atatürk ilke ve inkılaplarının uygulanışı modernleşme çabalarının esasını oluşturur. 1924 Anayasası laikleşme açısından en ileri adımlardan biri olmuştur. Yine 1924 Anayasası ile modern devletin temeli olan ulus devlet anlayışına geçilmiştir. Öyle ki 1924 Anayasası ile Türkiye Cumhuriyeti’nin temelleri atılmış ve değişmez temel değerleri benimsenmiştir. Kabul edilen bu değerler günümüzde de değişmez ve vazgeçilmez olarak 1982 Anayasası’nca koruma altına alınmıştır.

Constitution is a rule of law which puts in order and secures a government's main construction,structure of administration, goverment's main parts and the relations between them, the goverment's power's changing hands, the rights and tasks between goverment and people. A modern goverment's legal structure is based on an essential constitution. In democratic countries, constitutions are respected an agreement documentary between goverment and society. Modernisation of a country is linled with constitutional decrees and their paractibility. In Turkey attemptions of becoming contemporary and tending to West begins at Ottoman Empire's age. In this circumstances, Tanzmiat, Islahat Ferman> and 1976 Kanun-> Esasi have an important role. However this constitution improvements restrict ruler's authority strongly, this dont change theocratic structure.

vi But statement with "Sovereignty belongs to nation unconditionally." in 1921 constitution heralds not only rooted understanding change but also republic. Following Turk constitutions adopt the same understandig as well and especially 1924 constitution period represents rooted changes and revolution. The principle of efforts to modernise is Constitution of 1924, which was accepted by the 2nd TBMM and tied to these decrees, putting Atatürk Prenciples and Revolution into practice. Constitution of 1924 has been one of the best progresses related to laicism. By the way of Constitution 1924, National government system is recieved as in the modern governments and Türkiye Cumhuriyeti is established and the basic principles of Cumhuriyet are accepted.These basic principles are maintained as unchangdeable and indispensable by constitution of 1982.