15-49 Yaş bayanların acil kontrasepsiyon hakkındaki bilgi ve tutumları

Abstract

İstenmeyen ve planlanmayan gebelikler, kadın sağlığı üzerinde fiziksel ve psikolojik etkiler yaratmaktadır. Ayrıca istenmeyen gebelikler istemli düşüklere neden olmaktadır. Acil kontrasepsiyon (AK) yöntemleri ile bu gebelikler önlenebilir. Bu nedenle aile planlaması (AP) danışmanlığı sırasında AK yöntemlerine ilişkin açık ve anlaşılır bir bilgilendirme önem arz etmektedir. Böylece anne sağlığını etkileyen istemli düşüklerin oranıda azalacaktır. Araştırmamız, Ankara İli Keçiören Sağlık Grup Başkanlığı’na bağlı 9 no’lu AÇSAP (ana-çocuk sağlığı aile planlaması) merkezine şubat 2007-mart 2007 tarihleri arasında başvuran fertil çağdaki bayanların AK hakkındaki bilgi ve tutumlarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen “15-49 yaş bayanların AK ile ilgili bilgi ve tutum” anketi kullanıldı. Veriler gönüllülük esasına göre, yüz yüze görüşme tekniği ile toplandı. Elde edilen veriler SPSS for windows 11.0 (statistical package for social seciences for windows) paket programında kodlanarak girildi ve analiz edildi. Verilerin analizinde tanımlayıcı ölçütler (ortalama değer, standart sapma, minimum ve maksimum değerler, yüzde oranları) pearson ki-kare testi ve tanımlayıcı istatistik, uygulandı. İstatistiksel anlamlılık ise p < 0.05 olarak tanımlandı. Katılımcıların %89,1’inin AK yöntemlerinden haberdar olmadıkları, okuryazar olmayanların yöntem hakkında bilgisinin olmadığı, yöntemlerin varlığından haberdar olanların %37,1’inin lisans ve üstü eğitim seviyesinde olduğu saptandı. AK yöntemini bilenlerin %89,1’i sadece ertesi gün hapını bilmektedir. AK yönteminden haberdar olan kadınların %80’ninin yöntemi kullanmadığı görüldü. Araştırmada katılımcıların %10,9’u ertesi gün hapını bildiğini ifade ederken, hatırlatma sorusuyla ertesi gün hapını duydum diyenlerin oranı %22,4’e yükseldi. Ertesi gün hapını duydum diyenlerin sadece %19,7’sinin yöntemin ne zaman kullanılacağını bildiği, %95,5’inin yöntemin nereden temin edileceğini bildiği saptandı. AK yöntemlerinden postkoital RİA uygulamasını ise %99,5’inin bilmediği görüldü. Daha önce tüm katılımcıların %2,04’ü AK yöntemi kullanmışken katılımcılar konu hakkında bilgilendirildikten sonra, AK yöntemlerini kullanmaya yönelik tutumları incelenmiş ve %75’inin AK yöntemi bilseydim kullanırdım dediği ortaya çıkmıştır. Katılımcıların %45,3’ünün AK hakkındaki bilgisini sağlık personelinden edinmiş olduğu ve %75’inin yan etkilerini bilmediği, ayrıca katılımcıların spirali en güvenilir AP yöntemi olarak gördükleri saptandı. Sonuç olarak bayanların AK yöntemlerinden haberdar olmadığı ve bu konuda bilgi düzeylerinin düşük olduğu görülmüştür. Bilgilendirilmeleri durumunda AK yöntemlerini kullanmaya yönelik tutumlarının olumlu yönde arttığı saptanmıştır.

Unintended and unplanned pregnancies have physical (physiological) and psychological effects on woman health. Besides, unintended pregnancies may cause intended abortions. Unintended pregnancies may be avoided by emergency contraception (EC) method. Therefore informing women about EC method has great importance during counselling for family planning. The main aim of this descriptive research is to determine information and attitudes of 15-49 year aged women towards emergency contraception. The research was conducted with fertile women who applied to Turkish Ministry of Health Mother-Child Health and Family Planning Centre at Keçiören between February 2007 and March 2007. Data was collected through interview using a questionnaire titled “Information and Attitudes of 15-49 Year Aged Women towards Emergency Contraception”. The questionnaire was developed by the researcher. Data collected was analyzed using statistical software, SPSS 11.0 for Windows. Throughout the analysis process average values, standard deviations, minimum and maximum values, percentages were calculated. Pearson correlation coefficients and ki-square values were also obtained. All hypotheses were tested at .05 significance level. According to the findings, 89,1% of the participants are unaware of the EC method. None of the illiterate women has information about the EC method. 37,1% of the women who has information about the EC method have university or a higher graduation degree. Among the women who have no information about the EC method, 89,1% have information about day after pills. 80% of women who have information about EC method do not use the method. Although 10,9% of the participants stated they have information about day after pills, this rate increased to 22,4% with the help of recall questions. Among the participants who stated they have information about day after pills, only 19,7% know when to use the pills, and 95,5% know how to obtain the pills. 95% of the participants are unaware of postkoital RIA application, one of EC methods. Only 2,04% of the participants have tried the EC method, but among those participants 75% stated that they would have used the method if they had known about it. Participants stated the spiral as most reliable protection method. As the result, women are unaware of the EC method and they have low level of information about EC. Informing women about the method has positive effects on attitudes towards the EC method.