Ameliyathane Çalışanlarının Cerrahi Aletlerle Yaralanma Riski ve Bunu Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi

Abstract

Afyon Kocatepe Üniversitesi Ahmet Necdet Sezer Uygulama ve Araştırma Hastanesi ameliyathanesinde görev yapan sağlık çalışanlarında cerrahi aletlerle yaralanma sıklığını, yaralanmalara neden olan faktörleri, sağlık çalışanlarının yaralanmalarını önlemeye ve yaralanma sonrasındaki uygulamalarına yönelik bilgi, beceri ve uygulamalarını belirlemek amacıyla planlanan tanımlayıcı bir araştırmadır. 1 Nisan-3 Haziran 2005 tarihleri arasında ameliyathanede yapılan yaklaşık 500 ameliyatın 150’si ameliyat bölümlere göre orantılanarak izlenmiş ve bu ameliyatlar sırasında 36 yaralanma olayı yaşanmıştır. İ ncelenen kaynaklar doğrultusunda araştırmacı tarafından hazırlanan anket formu ameliyathanede çalışan 58 doktor, 24 hemşire ve 8 temizlik personeline uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde aritmetik ortalama ve frekans analizi, grupların karşılaştırmasında Ki-Kare testi kullanılmıştır. Yanılma düzeyi a=0,05 olarak belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin değerlendirme sonuçlarına göre; 90 ameliyathane çalışanının 68’i meslek yaşamları süresince en az bir kez yaralanma yaşadığını belirtmiştir. En fazla yaralanma Genel Cerrahi bölümünün yapmış olduğu ameliyatlarda yaşanmıştır. Ortopedi ve Beyin Cerrahi bölümü ameliyatları ise daha sonraki riskli ameliyatlar olarak tespit edilmiştir. En fazla delici-batıcı aletlerle yaralanma yasanmaktadır. Doktorların yarısı sütur atarken iğneyi kendisine batırarak yaralanmıştır, hemşirelerin ise iğneyi ya da aletleri alırken veya verirken uygun tekniklerin kullanmamaları sonucu yaralandıkları tespit edilmiştir. Temizlik personelleri ise en fazla atıkları ya da aletleri taşırken yaralanmışlardır. Katılımcıların çok az bir bölümü yaralanma durumlarını rapor etmiştir. Rapor etmeme nedeni olarak da doktorlar ve hemşireler ilk sırada hastanın riskli olmadığını bildiklerini belirtmişlerdir. Temizlik personelleri ise rapor etmenin bir faydasının olmadığı belirtmişlerdir Hemşirelerin ve temizlik personellerinin %37’si hepatit B aşısı yaptırmamıştır. Ası yaptırmayan hemşirelerin yarısı vakit olmadığını belirtirken, temizlik personelleri prosedürlerin fazla olduğunu belirtmiştir. Hemşirelerin yarısının hepatit B aşısı konusunda yanlış bilgiye sahip olduğu saptanmıştır. Koruyucu önlemleri almayan çalışanlar neden olarak malzeme eksikliğini ve rahat hareket edememeyi göstermişlerdir. Ameliyatın 3 saati asmasının, acil ameliyat olmasının, aksam yapılıyor olmasının, ameliyathanedeki kisi sayısının fazla olmasının yaralanma düzeyini artırdığı saptanmıştır. Dikkat dağınıklığının, yorgunluğun, yeterli uyuyamamanın, aç olmanın, ameliyattaki stresin yaralanma düzeyini artırdığı saptanmıştır. Ayrıca ameliyat salonunun yeterli havalandırılmaması, dinlenme molasının ve yerinin yetersiz olmasının yaralanma düzeyini artırdığı gözlenmiştir.

This descriptive study aims to determine the Surgical Staff’s frequency of being injured by the surgical tools, the factors that lead to these injuries, prevention techniques and applications after injuries. The research was carried out at Afyon Kocatepe University Ahmet Necdet SEZER Application and Research Hospital. Between April 1st, 2005 and June 3st, 2005, 150 out of 500 operations were monitored and during these operations, which were choosen in number fairly according to their proportions, a total number of 36 personal injuries took place. The items in the questionnaire, which were prepared by the researcher by going over some resources, were directed to 58 physicians, 24 nurses and 8 cleaners. During the process of analysing the data gathered arithmetical mean, frequency analysis and for the comparison of the groups, chi-square test were used. The reliability coefficient was found out to be = 0.05. According to the results of this survey: 68 out of 90 surgical staff stated that they had experienced personal injuries regarding their profession. The most number of injuries were stated by the staff of general surgery which was followed by orthopedy and brain surgery departments respectively. The most number of injuries were due to the transfixing or penetrating tools. Half of the number of physicians stated that they had been injured as they were suturing and it was found out that the nurses had injured themselves as they were passing on the syringes or tools carelessly without following the appropriate techniques. The cleaners, on the other hand, had been injured mostly as they were handling the waste materials. However a small number of the participants, had reported their injuries. The reason why the physicians and the nurses hadn’t reported was mostly that they knew the patients’ low-risk status. Apart from this, the cleaners stated that reporting was to no avail.