Primer Osteoporozda Risk Faktörleri ve Yaşam Kalitesinin Etkisi

Abstract

Bu çalışma osteoporozlu olgularda risk faktörlerini belirlemek ve osteoporozun yaşam kalitesine etkisini incelemek amacıyla planlanmıştır. 2005.2006 yılları arasında Afyon Kocatepe Üniversitesi Araştırma Ve Uygulama Hastanesi kemik dansitometri laboratuarına başvuran postmenopozal 910 hasta çalışmaya alınmıştır. Olguların sistemik hastalıkları (diyabet, hipertiroidizm, hiperparatiroidizm, hipertansiyon, gastrointestinal hastalıklar, böbrek yetmezliği, romatizmal, nörölojik) göz önüne alınarak araştırmanın sonucunu etkileyeceği düşünülerek çalışma dışı bırakılmıştır. Çalışmaya alınan vakalardan 4 grup belirlenmiştir.1.grubu osteoporoz teşhisi konmuş 1 yıldır ilaç tedavisi gören hastalar(n=101)oluşturdu.,2. grubu kemik mineral yoğunluğu ölçümü T-skor -1.0 ile -2.5 arasında olanlar(n=132) oluşturdu.,3.grubu kemik mineral yoğunluğu ölçümü Tskor -2.5 veya altında osteoporoz teşhisi konmuş olan(223)oluşturdu.,4.grubu mineral yoğunluğu ölçümü T-skor -1.0.den büyük olan (n=144)hastalar oluşturdu. Dansitometrik ölçümler GE-LUNAR DPX-NT cihazıyla yapılmıştır. Ölçümler sırasında AP Spine L1-L4, sol femur boyun, sol femur trokanter, sol femur toplam BMD, T-Skor, Z-Skor değerlerine bakılmıştır. Araştırmada sosyo demografik, durumu, alışkanlıklar, beslenme durumu, kemik mineral yoğunluğu ölçümleri, yaşam kalitesi ölçeği verileri hastalardan anket formu ile toplanmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında araştırmacı tarafından geliştirilen anket formu.(Ek1)ve Nottingham sağlık profili.1 anket formu.(Ek2)kullanılmıştır. Verilerin istatiksel değerlendirmesi, bilgisayarda SPSS 12,0 for Windows istatistik paket programında yapılmıştır. Araştırmada sayılabilir değişkenler yüzdelik dağılımı ile ölçülebilir değişkenler ise ortalama, standart sapma ile ifade edilmiştir. Gruplar arası farklılıklarda chi kare testi BMD analizinde varyans analizi, sosyo demografik verilerin analizinde Anova testi uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre olguların yaş ortalaması ilaç kullanan grupta 59.91, osteopenik grupta 55.33,normal grupta 50.48, osteoporoz grubunda 62.64 yıl olarak bulunmuştur. Tüm gruplar arasında yaş dağılım maksimum 87 yaş olarak bulunmuştur. Bu değerler bize osteoporozun yaşla birlikte arttığını belirtmektedir. Çalışmada Osteoporozlu hastalarda BMI.nin osteoporoz grubunda 51.81 olduğu saptanmıştır. Osteoporozlu olgularda şişmanlığın yaygın olduğu görülmektedir. Çalışmada Osteoporozlu hastalarda BMI.nin osteoporoz grubunda 51.81 olduğu saptanmıştır. Osteoporozlu olgularda şişmanlığın yaygın olduğu görülmektedir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar normal grup ile osteoporoz grubu arasında boy kaybı açısından anlamlı fark bulunmuştur.(p:0.008) Araştırma sonucunda osteoporozlu grubun %94.6.sı güneşlenmediği saptanmıştır. Hastalığın oluşumunda risk etmeni olarak düşünülen erken menopoz yaşı, menarş yaşı, güneşe az maruz kalma, artmış kırık riski ve sedanter yaşam osteoporozun gelişimi için risk oluşturmadaki etkisi önemli bulunmuştur. Sigara, alkol ve kahve tüketimi hastalar tarafından az sıklıkla ve düşük miktarlarda tüketildiği saptanmıştır. Kötü uyku nedeni araştırması sonucunda stresin osteoporoz grubu ile normal grup arasında anlamlı farkı bulunmuştur.(p:0.001) Araştırma sonucunda aile menopoz yaşı(40 yaş altı) normal grup ile osteoporoz grubu arasında anlamlı fark bulunmuştur.(p:0.002) Çalışmaya katılan olgulara 17 yiyeceğin tüketim sıklıkları karşılaştırmasında hastaların kalsiyumun diğer en iyi kaynağı olan yoğurt ve peynir tüketimi bakımından haftada bir kez tüketildiği saptanmıştır. Kalsiyumun ikinci derecede zengin kaynağı olan pekmez, yeşil yapraklı sebzeler ve kuru baklagilleri daha sık tükettikleri saptanmıştır. Besin tüketimi araştırması sonucunda, olgularda peynir, yoğurt, süt, yumurta , kuru meyve alımının, osteoporozlu grup ile normal grup arasında anlamlı farklılıklar saptanmıştır. (p:0.001) Çalışmamızda olgularımızın NHP soru formu alt bölümleri göz önünde bulundurulduğunda, ilk sırayı yorgunluğun (osteopenik) 2.sırayı ağrının (ilaç kullanan) 3.sırayı fiziksel aktivitelerin (ilaç kullanan), 4.sırayı uyku(ilaç kullanan), 5.olarak emosyonel reaksiyonlar (ilaç kullanan), 6.olarak sosyal izolasyon (osteopenik) grubun etkilendiği saptanmıştır. Yapılan çalışmalarda ostoporoz kısa boylu, minyon tipli, zayıf yapılı kadınlarda görülmektedir. Bizim çalışmamızda Afyonkarahisar ilinde beslenme alışkanlığından dolayı şişman kadınlarda osteoporoz görülmüştür. İlaç kullanımının osteoporoz üzerindeki etkisi ilerlemeyi engelleme yönünde olduğu tespit edilmiştir.

This study has been planned to determine the risk factors in osteoporosis cases and to examine the life quality of osteoporosis cases. 910 postmenopozal patients who applied to Afyon Kocatepe University Search and Application Hospital Bone Densitometry Laboratuary between 2005 and 2006. Systematic illnesses of cases (such as diabet, hipertiroidism, hiperparatiroidism, hyper-tension, gastrointestinal illnesses, weakness of kidney, rheumatic and neurologic) by considering of impacting the results, are excluded from the study. The cases included in the study were divided into four: Group 1:the patients who took medicines for a year and were diagnosed as osteoporosis . Group 2:the patients whose bone mineral density were T-score between 1.0 and -2.5 (n=132). Group 3:the patients whose bone mineral density T-score -2.5 or below and were diagnosed as osteoporosis (223). Group 4:the patients whose bone mineral density bigger than T-score -1.0 (n=144). Densitometic measures were evaluated by GE-LUNAR DPX-NT machine. In measurements, the values of AP Spine L1-L4, left femur neck, left femur trokanter, left femur total BMD, T-score and Z- score were analyzed. In this research, sociodemographic case, habits, nutrution case, bone mineral density measures and life quality the results were collected from case s surveys. In collecting the data, Anket Formu (Ek-1) and Nottingham Saðlýk Profili-1 anket formu (Ek-2), modified by the reseacher, were applied. The statistical evaluation of data was done by computer using SPSS 12,0 for Windows. In the study, countable variables were shown by per centage and measurable variables were shown by mean and standart deviation. Differences between the groups were applied with chi-square test, BMD analyse was applied with variance analyse and socio-demographic data analyse was applied with Anova test. According to the study cases age-mean in taking medicine group was 59.91, in osteopenik group was 55,33, in normal group was 50,48 and in osteoporosis group was 62,64. Among all groups, ages were between minimum 36 and maximum 87. Those values released that osteoporosis was increasing in the age. In the study, osteoporosis patients BMI was determined 51.81 in osteoporosis group. It is seen that obesity was common in osteoporosis cases. According to the results, there was a height lose difference (p:0,008). between normal group and osteoporosis group. In the conclusion of the study, it was determind that 94,6 per centage of osteoporosis group had not sunbathed. Early factor impacts of illness such as menopause age, menarº age, less exposed to the sun, increased broke risk and sedanter life, were remarkable to develop osteoporosis . Tobacco, alcohol and coffee were rarely and little consumed by the patients. In the conclusion of badly sleeping research, there was a meaningful difference of stres between osteoporosis group and normal group.(p:0.001) In the conclusion of the research, there was a meaningful difference of family menopause age (below 40 years-old) between normal group and osteoporosis group (p:0.002). It was determined the the cases, including in the reseach, consumed calsium once a week from the best source of calsium, yogurth and cheese, in terms of comparing 17 food consumption frequency. It was also determined that those cases often consumed secondary source of calsium like molasses, green leaf vegetables and grains. In the end of nutrition taking research, there was a meaningful difference of cases taking cheese, yogurth, milk, eggs and dried fruits between osteoporosis group and normal group (p:0.001) In our study, considering the cases NHP question form s beneath sections, we determined sequentially that 1. tiredness (osteopenic) 2. pain (patients taking medicine) 3. physical activities (patients taking medicine ) 4. sleep (patients taking medicine) 5. emotional (emosyonel) reactions (patients taking medicine) 6. social isolation (osteopenic). Early studies found out that osteoporoz was more common among short, mignon and thin women, however in our study, applied in Afyonkarahisar, we saw that osteoporosis was common among fat women because of way of eating habits. Medicine usage,osteoporosis over effect improve hinder direction establish.