Kronik Karaciğer Hastalığı Olan ve Karaciğer Nakli Yapılmış Olan Hastaların Yaşam Kalitelerinin İncelenmesi

Abstract

Kronik karaciğer hastalığı yasam kalitesini olumsuz etkileyen sağlık problemlerinden biridir. Ülkemizde kronik karaciğer hastalığı ve karaciğer nakli yapılmış hastaların yasam kalitelerine ait veri yoktur. Bu tezin konusunu oluşturan çalışmanın amacı; kronik viral hepatit, siroz ve karaciğer nakli hastalarında yasam kalitesini değerlendirmektir. Araştırma kapsamına Antalya ilindeki Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Gastroenteroloji Anabilim Dalı Polikliniğinde takip edilen kronik hepatit B ya da kronik hepatit C tanılı 30 hasta, klinik olarak siroz tanısı olan 30 hasta ile aynı hastanede Organ Nakli Merkezi Polikliniğinde takip edilen karaciğer nakli yapılmış 30 hasta olmak üzere toplam 90 hasta alındı. Veri toplama araçları olarak sosyodemografik veri formu ve SF 36 Yasam Kalitesi Ölçeği kullanıldı. Sirozlu hastalarda hastalık şiddetini belirlemek için Child-Pugh skorlaması kullanıldı. Verilerin istatistiksel olarak değerlendirilmesinde ki-kare testi, Kruskal Wallis, Mann Whitney U testi ve T-testi kullanıldı. Siroz ve kronik hepatit hastalarının yasam kaliteleri karaciğer nakli yapılmış olan hastaların yasam kalitelerinden daha düşük bulundu. Siroz ve kronik hepatit hastalarının yasam kaliteleri arasında rol fonksiyon fiziksel ve zindelik alt boyutları anlamlı olarak farklı bulundu. Bu iki boyutta da kronik hepatit hastalarının puanları daha yüksekti. Siroz şiddetinin artmasıyla SF 36 yasam kalitesi puanlarının değişmediği görüldü. Kronik hepatit ve siroz tanısı olan hastalarda, erkek hastaların yasam kalitesi kadın hastalara göre daha yüksek, karaciğer nakli yapılmış olan hastalarda cinsiyetler arasında bir farklılık olmadığı bulundu. Sonuç olarak organ nakilli kronik karaciğer hastalarında yasam kalitesi daha yüksektir. Kronik hepatit ve sirozlu kadın hastalarda daha düşük olan yasam kalitesi nakil sonrası erkeklerle benzerdir. Dolayısıyla organ bağışı konusundaki çalışmaların daha da artırılması gereklidir. Ayrıca kadın hastalara daha fazla sosyal ve psikolojik rehberlik sağlanması önerilebilir. Hepatitten siroza hastalık şiddeti artarken yasam kalitesi anlamlı farklılık göstermemektedir. Viral hepatitli hastalarda hastalıkları ile ilgili danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinin verilmesi bu hastalarda yasam kalitelerini iyileştirebilir.

Chronic liver disease is one of the health problems that negatively affect quality of life. In our country, we do not have any data regarding quality of life of the patients that have chronic liver disease and that had liver transplantation. The aim of the study, which constitutes the subject of this thesis, is to evaluate the quality of life of the patients with chronic viral hepatitis, cirrhosis and patients of liver transplantation. Thirty patients that are being followed with the diagnosis of chronic hepatitis B or chronic hepatitis C and 30 patients that were clinically diagnosed as cirrhosis at Akdeniz University Faculty of Medicine, Department of Gastroentrology in Antalya, and 30 patients that had liver transplantation and are being followed at the Organ Transplantation Centre Polyclinic of the same hospital, a total of 90 patients are enrolled into this study. Sociodemographic data form and SF 36 Quality of Life Scale have been used as means of data gathering. For the evaluation of disease severity in patients with cirrhosis, scoring of Child Pugh Test has been used. Chi- Square, Kruskal Wallis, test of Mann Whitney U, and T-test have been used for the statistical assessment of the data. The quality of life of cirrhosis and chronic hepatitis patients has been found lower than that of liver transplantation patients. Between quality of life of cirrhosis and hepatitis patients, sub-dimensions of role function physical and physical fitness have been found significantly different. Points of chronic hepatitis patients have been high in both of these sub-dimensions. It has been observed that with the increase of cirrhosis severity, points of SF 36 Quality of Life have not been changed. It has been found out that male patients of chronic hepatitis and cirrhosis have a higher quality of life than female patients of these illnesses, while there is no difference between the sexes of liver transplantation patients. In conclusion, quality of life of organ transplanted chronic liver patients is higher. Quality of life, which is lower in female patients with chronic hepatitis and cirrhosis than males, is similar in both sexes with transplanted patients. Hence, the studies on the organ donation should be augmented. Also, it can be suggested that more social and psychological counseling is provided for female patients. The quality of life of viral hepatitis patients can be improved if consultancy and counseling services are given regarding their illnesses.