Cerrahi Hastalarında Ameliyat Öncesi Anksiyetenin Ameliyat Sonrası Ağrı Üzerindeki Etkileri

Abstract

Anksiyete, bilinmeyen, içten gelen, belirsiz ya da kökeni iç çatışmaya dayalı olan bir tehdide karşı gösterilen bir tepkidir. Anskiyete strese verilen tepkinin önemli bir parçasıdır ve kişiyi bir tehlike anında harekete geçmeye hazırlar. Bütün cerrahi operasyonlar hastada ölüm korkusuna neden olur. Bu korku daha sonra yerine anksiyete ve ameliyat sonrası ağrı korkusuna bırakır. Artan anksiyete ve korku, ağrı şiddetinin de artmasına neden olur. Ameliyat sonrası ağrı, cerrahi travma ile başlayan, giderek azalan ve doku iyileşmesi ile sonlanan, akut bir ağrıdır. Araştırmanın amacı doğrultusunda postoperatif ağrı ile ameliyat öncesi ve sonrası durumluluk ve süreklilik kaygı düzeyleri aralarında bir ilişki olup olmadığının belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıștır. Araştırmanın evrenini Van/Çaldıran Devlet Hastanesi’nde Temmuz 2014-Mart 2015 tarihleri arasında tedavi gören hastalar oluşturmaktadır. Anketlerin uygulanması için hem hastalardan hem de kurumlardan gerekli izinler alınmıştır. Bunlar arasından 130 hastaya ulaşılmış ve örnekleme alınmıştır. Hastaların, durumluluk ve sürekli kaygı seviyelerini ayrı ayrı saptamak amacı ile Spilberg ve arkadaşları tarafından geliştirilmiş olan Durumluluk - Sürekli Kaygı Envanteri’nden faydalanılmıştır. Araştırmacı tarafından uygulanan anket sonuçlarının SPSS 20.0 paket programı ile istatistiksel analizi yapılmıştır. Tablolarda Kendall Tau-b korelasyon kat sayısı, normal dağılım sınaması olarak tek örnek Kolmogrov Smirnov Z testi, ortalama sınaması olarak ise Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi ve tek örnek t – testi uygulanmıştır.

Araştırmaya katılan 130 hastadan %58.5’i kadın %41.5’i erkektir. Ortalama yaş 35.63∓12.06 iken medyan yaş 34’tür. %28.5’i ev hanımıdır, %14.6’sı çalışmamaktadır. Serbest meslek sahiplerinin oranı %18.5’tir. %30’u ilkokul mezunu olup %73’ü evlidir. %87.7’si şehir merkezinde ikamet etmektedir. %80.8’inin sosyal güvencesi bulunmaktadır. Hastaların %36,9’u sigara, %32.3’u ise ara sıra da olsa alkol kullanmakta, %67,7’si hiç alkol kullanmamaktadır. Sigara kullananlar ortalama 10.57∓7.84 yıldır günde ortalama 15,6∓5.32 adet sigara içtiklerini belirtmişlerdir. Hiç birinde kronik bir hastalık bulunmaktadır. Hastaların %59,2’sinin daha önce hastane deneyimi vardır. %29.9’unun şikayetleri 12 ay ve üstünde devam ederken %35’ininki 1 aydan kısa bir süre önce ortaya çıkmıştır. %75’inin yanında refakatçisi kalacaktır. Katılımcıların %83.5’i ameliyat sonrası mobilizasyonunda herhangi bir sorun yaşamadığını belirtmiştir. %59.1’ı bağırsak alışkanlıklarında herhangi bir değişiklik gözlemlememiştir. %61.4’ününn ameliyat yeri ile ilgili bir problemi yoktur. %58.3’ünün yara yerinde herhangi bir akıntı veya kızarıklık meydana gelmemiştir. %51.2’si uykusuzluk çektiğini belirtirken %39.4’ü beslenme alışkanlıklarının değiştiğini söylemiştir. %54.3’ünün ruhsal durumunda herhangi bir değişiklik olmazken %26’sı ameliyat sonrası bulantı, kusma gibi şikayetleri olduğunu ifade etmektedir. Araştırmanın amacı doğrultusunda postoperatif ağrı ile ameliyat öncesi ve sonrası anksiyete düzeyleri aralarında bir ilişki olup olmadığı araştırılmış her anksiyete puanı ile de postopertif ağrı şiddeti arasında istatistiksel anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur.