Yoğun Bakım Hemşirelerinin Santral Venöz Kateter Takibine İlişkin Bilgi Düzeylerinin Tespiti

Abstract

Santral venöz kateterler (SVK) yoğun bakım ünitelerinde özellikle, yaygın olarak kullanılan girişimsel bir yöntemdir. Santral venöz kateterlere bağlı ortaya çıkan komplikasyonlar hastaların hastanede kalış sürelerini, maliyetlerini, mortalite ve morbidite oranlarını artırmaktadır. SVK bakımından öncelikli olarak hemşire sorumludur ki hemşirelerin sağladığı uygun bakım, katetere bağlı diğer komplikasyonların gelişme oranını azaltabilmektedir.

Bu çalışmada yoğun bakım hemşirelerinin santral venöz kateterlerin bakımı ve takibine yönelik bilgi düzeylerini incelenmek amacıyla planlanmıştır.

Tanımlayıcı tipteki bu çalışmanın verileri 1 Kasım-31 Aralık 2012 tarihleri arasında toplanmıştır. Çalışmaya yoğun bakım ünitesinde çalışan 102 hemşireden, gönüllü olarak katılmak isteyen 68 hemşire alınmıştır. Veriler araştırmacı tarafından demografik ve SVK bakım ve takibine ilişkin sorulardan oluşturulan veri toplama formu aracılığıyla yoğun bakım hemşiresi ile görüşerek toplamıştır. Katılımcı hemşirelerin SVK bakım ve takibine ilişkin 14 sorunun her biri bir puan üzerinden değerlendirilmiştir. Araştırma verileri SPSS 15.0 for windows programı kullanılarak tek yönlü varyans analizi, yüzde ve ortalama olarak hesaplanmıştır. Çalışmaya katılan yoğun bakım hemşirelerin %36.8’i 26-33 yaş aralığında, %45.6’sı sağlık Meslek lisesi mezunu, %55.9’u bir yıldan daha az süredir yoğun bakım ünitesinde çalışıyor oldukları bulunmuştur. Hemşirelerin SVK bakım ve takibine ilişkin bilgi düzeyi ortalama puanları 6.81±2.3 olarak saptanmıştır. Hemşirelerin SVK bakımı ve takibine ilişkin sorulardan en fazla SVK’ inden partiküllü sıvı gönderilmemesi, çok lümenli SVK’nin bir lümeninin parenteral beslenme için ayrılması gerektiğini bilirken, en az olarak SVK bakımının amacının “ kateter enfeksiyonunu önlemek”, “vücut sıvı volümünü değerlendirmek” olduğunu bilmişlerdir. Çalışma bulgularına göre, hemşirelerin büyük çoğunluğunun SVK komplikasyonlarını önlemeye yönelik bakım ve takibine ilişkin bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu saptanmıştır. Güvenli ve doğru bir SVK işleyişi için iyi bir teorik bilgi ve deneyim gerektirmektedir. Hemşirelik eğitimi verilen eğitim kurumlarında öncelikli olarak kateter bakımına ilişkin bilgilerin verilmesinin sonrasında ise sağlık hizmeti veren kurumlarda küçük gruplar halinde hemşirelere SVK’ ya ilişkin hizmet içi eğitim programlarının düzenlenmesinin, pratik uygulamaların gösterilmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir.