Çok Partili Siyasi Hayata Geçiş Sürecinin Bursa’daki Yansımaları (1946-1950)

Abstract

Türkiye, II. Dünya Savaşı sonrası değişen dünya düzenine uyum sağlamak amacıyla çok partili siyasi hayata geçiş yönünde adımlar attı. Bu adımların en somutu tek parti rejimine son veren ve ilk siyasi parti olan Milli Kalkınma Partisi’nin Temmuz 1945’te kurulmasıyla gerçekleşti. Etkili bir muhalefet izleyemeyen Milli Kalkınma Partisi’nden sonra Ocak 1946’da Cumhuriyet Halk Partisi’nden ayrılan milletvekilleri tarafından kurulan Demokrat Parti siyasi hayatımıza katıldı. Demokrat Parti 1946-1950 döneminde ana muhalefet partisi oldu. Bursa’nın 1946 yılındaki siyasi durumu daha önceki dönemlere nazaran hareketlilik gösterdi. Demokrat Parti’nin yanında; Çiftçi ve Köylü Partisi, Liberal Demokrat Parti ve Milli Kalkınma Partisi, Bursa’da teşkilatlanma çalışmalarına başladı. Ancak bu partiler Bursa’da Demokrat Parti kadar etkili olamadı. 21 Temmuz 1946’da yapılan milletvekili genel seçimlerinde Bursa’da bütün milletvekilleri Cumhuriyet Halk Partisi’nden seçildi. 1947’de gerçekleştirilen muhtar seçimlerinde de Bursa’da, Cumhuriyet Halk Partisi büyük bir farkla ilk sırada yer aldı. 16 Ekim 1949’da gerçekleştirilen milletvekili ara seçimine muhalefet partilerinin katılmamasından dolayı Cumhuriyet Halk Partisi tek başına girdi. Bu sebeple Bursa’da da yapılan milletvekili ara seçimlerini Cumhuriyet Halk Partisi’nin adayı kazandı. 14 Mayıs 1950 milletvekili genel seçimlerinde ise Bursa’dan seçilecek 12 milletvekilinin hepsi Demokrat Parti’den çıktı. Bursa’da olduğu kadar Türkiye genelinde de başarılı olan Demokrat Parti’nin 14 Mayıs 1950’de iktidara gelmesiyle 27 yıllık Cumhuriyet Halk Partisi iktidarı sona erdi.

In order to adapt to the changing world order after World War II, Turkey has taken steps towards transition to multi-party political life. The most perceptible of these steps took place in July 1945, when the National Development Party, the first political party to end the single party rule, was established. National Development Party, wasn’t able to follow an effective opposition, the Democratic Party was founded by the members of the Republican People's Party who left in January 1946, joined Turkey’s political life. The Democratic Party was the main opposition party during the years between 1946-1950. Bursa was active in terms of the political situation in 1946. Aside from Democratic Party; Farmer and Peasant Party, Liberal Democratic Party and National Development Party started organizing in Bursa but these parties weren’t efficient as Democratic Party. In the general elections held on July 21, 1946, all members of parliament were elected from the Republican People's Party in Bursa. In the election of the reeves in 1947, the Republican People's Party was leading in Bursa. The Republican People's Party alone entered the mid-elections held on 16 October 1949. For this reason, the elections held in Bursa also won the candidate of the Republican People's Party. In the general elections of 14 May 1950, 12 deputies who are elected from Bursa were all from the Democratic Party. The Democratic Party, which has been successful in Turkey as well as in Bursa, came to power in the general elections of 1950 and ended the power of 27-year Republican People's Party.