Besi Sığırlarında Bazı Çevre Faktörlerinin Refah Üzerine Etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı Türkiye’ye 7 aylık yaşta ithal edilerek besiye alınan Black Angus, Red Angus ve Hereford ırkı besi sığırlarında çiftlik düzeyinde hayvan refahının değerlendirilmesi ve canlı ağırlık kontrolü için çiftlik rutini olarak uygulanan hayvan tartımı işleminin hayvan refahına etkisinin incelenmesidir. Besi döneminin başında hayvanlar bireysel olarak numaralandırılmış, aşılanmış, antiparaziter tedavi uygulanmış ve besi dönemi boyunca serbest dolaşımlı açık ahırda barındırılmıştır. Besi sığırlarına %13,4 ham protein ve 2600 kcal/kg Metabolik Enerji içeren kesif besi yemi ad libitum verilmiştir. Arastırmada her ırktan 50'şer baş Siyah Angus, Kırmızı Angus ve Hereford olmak üzere toplam 150 bas sığır kullanılmıştır. Besi sığırlarında refahın değerlendirilmesi için Welfare Quality Projesinde geliştirilen besi sığırları için refah değerlendirme protokolü kullanılmıştır. Besi dönemi içinde hasta hayvan sayısı, mecburi kesim ve ölümler günlük kaydedilmiş ve hayvanlar aylık olarak tartılmıştır. Besi sonunda yapılan tartımın sığırların refahına etkisi incelenmiştir. Hayvanlardan tartım işlemi için götürülmeden önce padokta ve hayvanlar tartım platformundan çıkarıldıktan hemen sonra olmak üzere iki kez kan örneği toplanmıştır. Black Angus grubunda vücudu kirli hayvan sayısı diğer iki ırk grubuna göre daha yüksek bulunmuştur. Black Angus ve Red Andus gruplarına göre, hasta hayvan, mecburi kesim ve ölüm oranları Hereford grubunda daha yüksek bulunmuştur. Besi periyodu boyunca sığır ırkı canlı ağırlık değerlerini önemli ölçüde etkilememiş ancak en yüksek kesim canlı ağırlığı değerleri Black Angus grubunda tespit edilmiştir. Hereford ırkı besi sığırlarının kesim ağırlığı ise düşük bulunmuştur. İnsandan kaçınma testi sonuçları her üç ırk grubu besi sığırlarının testi uygulayan kişinin başına dokunmasına izin vermediğini ancak Hereford sığırların insana karşı daha az korku reaksiyonu gösterdiğini ortaya koymuştur. Tartım işlemi besi sığırlarında strese neden olmuştur ve tartım işleminden sonra serum kortizol, MDA ve AOA seviyelerinde önemli düzeylerde artış belirlenmiştir. Tartım sırasında sergilenen negatif duygu durumu ile ilişkili olan davranış frekansı en yüksek Red Angus ırkı sığırlarda en az ise Hereford ırkı sığırlarda tespit edilmiştir. Bu çalışmada elde edilen sonuçlara göre, tartım platformlarının sığır ırkına göre modifiye edilebilir ve tartım stresinin karkas kalitesine etkilerinin incelenmesi için yeni araştırmalar yapılmalıdır.