İşletmelerin göreceli finansal etkinsizlik alanlarının veri zarflama analizi yöntemi ile tespiti: Borsa İstanbul’da işlem gören imalat sektöründeki şirketler üzerine bir uygulama

Abstract

Klasik ekonomistlerden günümüz modern ekonomistlerine değin mutabık olunan kıt kaynakların üretim bandında en verimli kullanımı ile en çok çıktıyı elde edebilmek amacına bağlı kalındığında verimlilik ile etkinlik kavramlarının anlamı önemlidir. İşletmeler açısından bakıldığında geçmişin değerlendirilmesi, geleceğin planlanması, hedeflerin saptanması, rakiplere karşı pozisyon alımı gibi konular da verimlilik ve etkinlik ölçümü önem arz etmektedir. Bu çalışmada Borsa İstanbul’a kote olmuş İmalat Sanayi İşletmelerinin etkin olup olmadıkları ve etkin olmayan işletmelerin etkin hale gelebilmesi için değişkenlerinde nasıl bir değişim yapmaları gerektiği amaçlanmaktadır. Bu çalışmada işletmelerin 2016 dönemine ait verilerinden hesaplanan finansal oranlar kullanılmıştır. Bu çalışmada işletmelerin etkinliğini ölçmede girdi yönlü VZA kullanılmıştır. Çalışma sonucunda yedi alt sektörden Orman ve Kağıt Sanayi sektörünün en etkin olduğu, Gıda, İçki ve Tütün Sanayi sektörü ile Kimya, Petrol, Kauçuk ve Plastik Ürünleri Sanayi sektörü en az etkin olan sektörler olarak bulunmuştur. Sektörlerde etkin olmayan işletmeler girdi değişkenlerinde azaltma yaparak daha etkin hale gelebilirler.

From the classical economists to the contemporary modern economists, it is agreed upon that the meanings of the concepts “productivity” and “efficiency” are important when the scarce resources are used at maximum efficiency for manufacturing the highest output at the production line. From the perspective of businesses, the topics of evaluation of the past, planning of the future, determination of the goals, positioning against the rivals are important in terms of productivity and efficiency. In this study, it is aimed to determine the efficiency of businesses in the manufacturing field which are listed at Istanbul Stock Exchange and to determine what kind of transformations should be made for the inefficient businesses at their variables. Financial rates which have been calculated from the data of 2016 term of the businesses have been used for this study. Input oriented Data Envelopment Analysis Method have been used for determining the efficiency of the businesses. As a result of the study, among the seven sub-sectors, Forestry and Paper Production sector has been determined as the most efficient sector while Chemistry and Petrol, Rubber and Plastic Products are found to be the least efficient sectors. Enterprises not effective in sectors could become more active by reducing input variables.