Hemşirelerde Çalışma Düzeninin Uyku Kalitesi ve Ruhsal Durum Üzerine Etkisi

Abstract

Bu çalışma vardiyalı çalışma sisteminin hemşirelerin uyku kalitesi ve ruhsal durumlarına olan etkisini saptamak amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemi; Ekim 2014-Şubat 2015 tarihleri arasında İzmir ilinde bulunan özel hastane ve üniversite hastanelerinde görev yapan, çalışmaya katılmayı kabul eden ve kullanılan form ve ölçekleri eksiksiz dolduran, 172 hemşireden oluşmaktadır. Araştırmanın verilerin toplanmasında; Bireysel Bilgi Formu, Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi ve SCL- 90-R Psikolojik Belirti Tarama Testi kullanılmıştır. Çalışmaya alınan hemşirelerin, %62,8’i üniversite hastanelerinde, %37,2’si özel hastanelerde çalışmaktadır. Çalışmaya katılan hemşirelerin %49,4’ü cerrahi birimlerde, %33,1’i 2-10 yıl arası, %48.8’i sürekli gündüz vardiyasında, %51,2’si nöbetli çalıştığı saptanmıştır.Uygulanan anketlerin sonucunda verilen cevaplara göre Pitssburg Uyku Kalitesi İndeksi ile SCL-90-R alt boyutları istatistiksel olarak ilişkili bulunmuştur ( p< 0,05). Pittsburg uyku kalitesi alt boyutlarına bakıldığında, subjektif uyku kalitesi, uyku latensi, uyku etkinliği, uyku bozukluğu, gündüz fonksiyon bozukluğu alt boyutları ile vardiya ilişkisi anlamlı bulunmuşken (p<0.05); uyku süresi, uyku ilacı kullanımı alt boyutları ile vardiya arasında anlamlılık (p>0.05) görülmemiştir. Hemşirelerin SCL-90-R alt boyut puan ortalamaları incelendiğinde ise; obsesif- kompulsif (1,23), somatizasyon (1,02), anksiyete (1,11), fobik anksiyete (1,01), hemşirelerde en sık görülen ruhsal belirtiler olmuştur. Ayrıca, nöbetli çalışan hemşirelerin daha kötü uyku kalitesine sahip oldukları ve yine nöbetli çalışan hemşirelerin ruhsal durumlarının, psikotizm alt boyutu dışındaki tüm ruhsal bozukluk belirtilerinin psikopatolojik sınırın üstünde olduğu bulunmuştur. Sonuç olarak, nöbetli çalışmanın uyku kalitesine ve ruhsal duruma olumsuz etkisi olduğu saptanmıştır.