Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi

Abstract

Kavramlar öğretim programlarının yapı taşlarındandır. Tarih, coğrafya, ekonomi, antropoloji, psikoloji, felsefe, siyaset bilimi, hukuk ve vatandaşlık bilgisi konularını yansıtan bir öğretim programına sahip olan Sosyal Bilgiler dersi, kavramlar bakımından oldukça zengin bir içeriğe sahiptir. Bu araştırmada, ortaokul öğrencilerinin bu kavramlardan birisi olan din kavramına ilişkin algıları metaforlar aracılığıyla belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma nitel araştırma desenlerinden olgubilim (fenomenoloji) desenine göre yapılandırılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2015-2016 eğitim öğretim yılında Kütahya Merkez ve Altıntaş ilçelerindeki ortaokulların 6. ve 7. sınıflarında öğrenim gören 235 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma verileri, “Din … gibidir; çünkü …” cümlesini içeren bir form aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizi ve yorumlanmasında içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Öğrenciler tarafından din kavramına ilişkin olarak toplam 112 farklı metafor üretilmiştir. Üretilen metaforlar içerisinde en fazla tercih edilen metaforlar ışık, ay, güneş, yıldız ve yol metaforları olmuştur. İçerik analizi sonrası metaforlar 11 farklı kategori altında toplanmıştır. Bu kategoriler rehber, yol gösterici bir kurum (%46.37), koruyucu, kurtarıcı bir kurum (%9.79), eğiten, öğreten bir kurum (%8.09), gerekli bir kurum (%6.38), değerli bir kurum (%5.11), sınırsız, sonsuz bir kurum (%5.11), yansıtan, ödüllendiren bir kurum (%5.11), birleştiren bir kurum (%4.68), arındıran bir kurum (%3.83), gelişen bir kurum (%2.98) ve kuralları olan bir kurum (%2.55) şeklinde düzenlenmiştir.