| dc.description.abstract | Bu çalışma, 6-18 aylık geleneksel besihane (n=50) ile modern işletmelerde yetiştirilen (n=50) toplam 100 baş sığırın iç hastalıkları yönünden önemli bazı parametrelerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Yapılan araştırmada; modern işletmelerin tersine, geleneksel besihanelerde hayvan refahı ve verim açısından öneme sahip olan optimal sıcaklık, nem, su alımı, gerekli dolaşım alanı ve hijyen gibi sağlık koşulların yeterli olmadığı ve bu faktörlerin hayvan üzerinde stres oluşturarak klinik yönden, rumen içeriği, hematolojik ve bazı biyokimyasal paramatrelerde patolojik değişikliklere yol açtığı gözlenmiştir. Bu kapsamda; çalışmanın 1, 3 ve 7. günlerinde hayvanların tümünde rutin klinik muayeneler (vücut sıcaklığı, solunum ve kalp frekansları, rumen hareketleri) yapılarak, rumen içeriği muayeneleri (rumen pH'sı, infusoria sayımı), hematolojik testler (WBC, RBC, Hb, HCT gibi), kan gazları ölçümleri (pCO2, TCO2, HCO3-, laktat gibi) ve kan biyokimyasal tetkikleri (kortizol, serotonin, T3/T4, AST, GGT, TP ve ALB gibi) yapılmıştır. Çalışma sonucunda; geleneksel besihanelerde yetiştirilen hayvanlarda vücut sıcaklığı, solunum ve kalp frekanslarının modern işletmelerdeki hayvanlardan yüksek olduğu ve bu yüksekliğin istatistiki açıdan önem arz ettiği (p<0.05), ancak rumen içeriğindeki infuzorya sayılarının ise bu grupta, istatistiki açıdan bir fark oluşturmadığı, (p>0.05) fakat numerik olarak düşük olduğu saptanmıştır. Geleneksel besihanelerde yetiştirilen hayvanlarda RBC, HCT, Hb ve nötrofil sayılarının modern besihanelerdeki hayvanlara göre istatistiki açıdan önemli derecede (p<0.05) yüksek olduğu görülmüştür. Modern işletmelerde yetiştirilen hayvanlarla karşılaştırıldığında; PCO2 ve HCO3- düzeylerinin geleneksel besihanelerde istatistiki açıdan önemli derecede (p<0.05) yüksek, WBC, Na+, K+ ve Cl- düzeylerinin ise düşük (p<0.05) olduğu belirlenmiştir. Modern işletmelerde yetiştirilen hayvanlar ile karşılaştırıldığında, geleneksel besihanelerde yetiştirilen hayvanlarda AST ve GGT enzimleri ile glukoz ve kortizol konsantrasyon düzeylerinin istatistiki açıdan önemli derecede (p<0.05) yüksek olduğu, buna karşın SRT, T3/ T4 düzeyleri ile total protein ve albumin konsantrasyonlarının ise istatistiki açıdan önemli (p<0.05) derecede düşük olduğu saptanmıştır. Bu çalışmada ölçümü yapılan parametreler ışığında; geleneksel besihanelerdeki hayvanların sıcaklık, nem, hareket sınırlaması gibi stres faktörlerin sürekli baskısı altında oldukları, bu olumsuz durumlara karşı cevap olarak metabolizmanın yavaşladığı ve verim kayıplarının şekillendiği, ayrıca bağışıklık sistemlerinin baskılanması nedeniyle hastalıklara daha açık hale geldikleri sonucuna varılmıştır.
Bu açıdan bakıldığında, ülkemizde geleneksel besihanelerin modern işletmelere dönüşüm hızının daha da artırılması ve desteklenmesine devam edilmesinin, ülkemiz ekonomisi açısından son derece büyük öneme haiz olduğu, bu çalışmada elde edilen bilimsel verilerle kanıtlanmıştır.
Yaptığımız bu çalışma bölge ve ülke genelinde anılan parametreleri içeren ilk çalışma olması münasebetiyle orijinal bir çalışma olup, bu konuda daha sonra yapılacak çalaışmalara referans oluşturacağı kanısındayız. | en_US |
