Papaver Somniferum L. Çiçeklerinin Esansiyel Yağ İçeriği, Antimikrobiyal Ve Antifungal Özelliklerinin Belirlenmesi

Abstract

Haşhaş bitkisinin ülkemizde ve dünyanın birçok bölgesinde çok eski dönemlerden beri yetiştirildiği bilinmektedir. Milattan 5000 yıl önce Mezopotamya’ da yaşamış olan Sümerlerin kullandıkları dilde afyona ait bazı kelimelere ve Asurlara ait bazı kabartmalarda haşhaş resimlerine rastlanıldığı, Avrupa’ da da milattan yaklaşık 4000 yıl önce bu bitkinin bilindiği ve tarımının yapıldığı bildirilmektedir. Anadolu’ da Hititler döneminden beri haşhaş tarımının yapıldığı bir çok yazar tarafından belirtilmektedir.

Tüm dünyada ekiminden üretimine ve satışına kadar ilgi ile izlenen haşhaş, ülkemizde tohumunun %50 civarında yağ içermesi nedeniyle geleneksel olarak gıda amaçlı, kapsülünün ise ihtiva ettiği morfin, diğer alkaloidlerin ise tıbbi ve bilimsel amaçlı kullanımı yönünden önemli bir endüstriyel bitki olma özelliği taşımaktadır.

Ülkemizde ve dünyada kaliteli parfümeri ve kozmetik ürünlerin kullanımları giderek yaygınlaşmaktadır. Bu yaygınlaşmaya paralel olarak aromatik nitelik taşıyan bitkilerin önemi de tüm dünyada artmaktadır. Zengin bitki florasına sahip ülkemiz kokulu bitkiler açısından da zenginlik göstermektedir. Ne var ki, bir çok bitki türü, aromatik nitelikler taşıdığı bilinmesine karşın, uçucu yağ nitelikleri açısından henüz araştırılmamıştır. Haşhaş çiçeği de uçucu yağ nitelikleri ve optimal üretim koşulları açısından tam olarak araştırılmamış bir bitkidir.

Güzel kokuları ve tedavi edici özellikleri nedeniyle çoğu aromatik bitkiler endüstride ve halk arasında yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada haşhaş çiçeğinden (Papaver somniferum L.) hidrodistilasyon metodu ile elde edilen uçucu yağların bileşenleri Gaz Kromatografisi (GC) ve Gaz Kromatografisi–Kütle Spektrometresi (GC-MS) metodu ile araştırılmış ayrıca esansiyel yağı karakterize etmek için yoğunluk tayini ve kırılma indisine de bakılmıştır.

Ayrıca çiçekten elde edilen esansiyel yağın biyolojik aktivitesini incelemek amacıyla antibakteriyel özellikleri Disk Difüzyon ve Buyyonda Mikrodilüsyon yöntemleri ile, antifungal özellikleri ise Agar Difüzyon Plak Metodu ile belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre haşhaş çiçeği uçucu yağının antimikrobiyal özellik gösterdiği tespit edilmiştir.