Farklı Renklerdeki Haşhaş ( Papaver Somniferum L. ) Tohumlarının Yağ Asidi Dağılımının Ve Bazı Biyoaktif Bileşenlerinin Belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, üç farklı renkteki (beyaz, sarı, gri) altı farklı tanımlı (Ofis 95, Ofis 96, Ofis 3, Ofis 8, TMO-T ve TMO-1) haşhaş tohumu çeşidi kullanılmıştır. Bu haşhaş tohumları ve bu tohumlara ait yağlarda bazı genel fiziksel ve kimyasal niteliklerin (% nem, % yağ içeriği, % kül, 1000 tane ağırlığı ve iyot sayısı) yanında, yağ asidi kompozisyonu, toplam fenolik madde miktarı, antioksidan aktivite, E vitamini (α-tokoferol) ve renk değerlerini tespit etmeye yönelik analizler yapılmıştır. Toplam fenolik madde miktarı tayini Folin-Ciocalteu, antioksidan aktivite tayini DPPH ve renk tayini CIE-L*a*b* yöntemine göre yapılmıştır. Haşhaş tohumu yağlarının hâkim yağ asitleri; linoleik asit (% 65,52 (TMO-T) - % 74,97 (Ofis 96)), oleik asit (% 13,26 (Ofis 96) - % 21,43 (TMO-T)) ve palmitik asit (% 8,65 (Ofis 95) - % 10,06 (TMO-T)) olarak saptanmıştır. Haşhaş tohumu yağlarının toplam fenolik madde miktarlarının 2,617 (TMO-T) – 2,916 (Ofis 96) (GAE mg/mL), antioksidan aktivite değerlerinin % 56,50 (TMO-1) - % 87,30 (Ofis 96) arasında ve E vitamini (α-tokoferol) içeriğinin 29,4 (TMO-T) - 54,0 (Ofis 95) (mg/kg yağ) aralığında olduğu belirlenmiştir. Haşhaş tohumu yağlarının L*, a*, b*değerleri sırasıyla 62,57 (TMO-T) – 67,03 (Ofis 96) (parlak); -1,34 (Ofis 95) - -3,24 (Ofis 3) (yeşil); 5,51 (Ofis 95) – 17,89 (TMO-T) (sarı) aralığında değişmiştir. Haşhaş tohumlarında ise L*, a*, b*değerleri sırasıyla 27,92 (Ofis 3) – 70,46 (Ofis 8); 0,91 (TMO-T) - 8,65 (TMO-1) (kırmızı); -0,01 (TMO-T) – 27,25 (Ofis 95) (sarı) aralığında değişmiştir. Sarı renkli haşhaş tohumu yağlarında linoleik ve stearik asit, gri renkli haşhaş tohumu yağlarında ise oleik ve palmitik asit oranları daha yüksek bulunmuştur. Sarı renkli haşhaş tohumu yağlarında % yağ oranı ve toplam çoklu doymamış yağ asidi (Ʃ PUFA) içeriğinin, beyaz renkli haşhaş tohum yağlarında ise toplam fenolik madde miktarı ve antioksidan aktivitenin diğer renkteki haşhaş tohumu yağlarından daha yüksek olduğu saptanmıştır.