Serbest meslek erbaplarının vergi algısı: Ege bölgesi örneği

Abstract

Türkiye’de gelir ve kurumlar vergisi 7 çeşit gelir unsurundan oluşmaktadır. Bu unsurlardan birisi de serbest meslek kazançlarıdır. Serbest meslek kazançları, içerisinde sermaye unsurunu taşımakla birlikte gelir unsurlarından, emek geliri içerisinde yer almaktadır. Sözü geçen bu emek, ilmi veya mesleki bilgiye ve ihtisasa dayanmaktadır. Ülke genelinde vergi kaynaklarını iyi kavramak ve bunun sonucu olarak devletin ihtiyaç duyduğu geliri sağlamak vergi idaresinin en önemli hedeflerindendir. Bu hedef gerçekleştirilirken vergilemede adaleti sağlamak gibi mali olmayan fonksiyonların da gerçekleştirilmesi gerekir. Genellikle eğitim seviyesi yüksek kişilerden oluşan serbest meslek erbaplarının vergilerle ilgili algı, tutum ve davranışlarının belirlenmesi, bir ülkenin vergi sistemi hakkında bilgi edinmek bakımından son derece önemlidir. Bu kişilerin eğitim seviyelerinin artması, vergi sistemine uyum anlamında pozitif sonuçlar üretebileceği gibi, negatif sonuçlar da doğurabilir. Eğitim arttıkça vergi bilincinin pozitif yönde gelişmesi sistem açısından olumlu karşılanırken, artan eğitim seviyesinin vergi kaçırma veya vergiden kaçınma yollarına vakıf olma sonucunu doğurması ise olumsuz bir durum olacaktır. Bu çalışmanın amacı, Ege Bölgesi’nde faaliyet gösteren serbest meslek erbaplarının vergi karşısındaki algı tutum ve davranışlarını belirlemektir. Araştırma yöntemi olarak birincil verilerden anketyöntemi kullanılmıştır. Ege Bölgesinde yer alan sekiz ilde yürütülen amprik alan araştırmasının sonucunda, serbest meslek erbaplarının vergi bilincinin ve vergi ahlaklarının yüksek olduğu ve serbest meslek erbaplarının ülkemizdeki vergi sistemini adaletsiz buldukları, vergi oranlarını yüksek olarak algıladıkları, vergi aflarını gerekli gördükleri. Daha etkin bir denetim sistemi oluşturulması, işlerliği daha geçerli olan cezaların verilmesinin beklentiler dâhilinde olduğunu söylemek mümkündür.

In Turkey, income and corporate tax consists of seven income categories. One of these categories is independents professional service income. Independents professional service income that has fund category is also involved in labor income. Labor that is mentioned is referred to scientific and professional information. Countrywide, to understand the sources of tax and to provide the required revenue is the most important goal of tax administration. When this goal is realized, to secure the justice of taxation is necessary. Knowing the tax perception of self-employed persons who are generally high educated is essential for understanding a country’s tax system. Increase of these persons’s education level causes not only positive results about the conformity of tax system but also may lead to negative outcomes. Development of the tax awareness thanks to education can be considered as positive for the tax system. However, education may lead to be learned different ways of tax evasion. The aim of this study is to diagnose the tax perception of self-employed persons. Questionnairies was used to measure the approach of self-employed persons to tax. Eight cities which are located in Aegean Region were included to the research. According to the results, it was showed that self-employed persons’s tax awareness level is high. Also, they consider that the tax system in Turkey is inequitable and perceive that the tax rates are high. Besides, they think that tax amnesty is necessary. It is possible to say that it is within the expectations to establish a more effective audit system and to give more effective penalties.