Tanzimat sonrası Eskişehir’de göç ve iskân (1839-1918)

Abstract

XIX. yüzyılın ikinci çeyreğinden itibaren başta Kırım, Kafkas ve Rumeli olmak üzere birçok farklı bölgeden Osmanlı Devleti’nin iç kesimlerine yoğun bir şekilde göçler meydana gelmiştir. Eskişehir göçmenlerin iskân ettirildiği önemli yerlerden birisi olmuştur. 1839-1918 yılları arasında Eskişehir’e gelen göçmenler Kırım, Kafkasya, Rumeli, Almanya, Fransa, Batum, Suriye, Lübnan ve Kudüs gibi farklı coğrafyalardan gelmiştir. Bu göçler dış göçler, iç göçler ve mevsimlik göçler grubunda incelenerek Eskişehir’de değişen nüfus yapısını, sosyo-kültürel ve ekonomik açıdan yaşanan değişimleri göstermiştir. Böylelikle Osmanlı klasik dönemlerinde Eskişehir’e göç eden Yörük-Türkmen cemaatlerinin yerini Kırım, Kafkasya ve Rumeli gibi bölgelerden gelen göçmenlerin aldığı anlaşılmıştır. Özellikle 1839-1918 yılları arasında Eskişehir’de yoğun bir şekilde Kırım Tatarı, Nogay, Çerkez, Abhaz, Boşnak ve Pomak göçmenler nüfusunun varlığına rastlanmıştır. Üstelik bu göçmenler yaşadıkları yerlerde yeni yerleşim birimleri kurarak günümüze kadar ulaşan köy ve mahallelerin alt yapılarını oluşturmuştur. Diğer yandan Yahudi, Ermeni, Rum, Protestan vd. olarak tanımlanan gruplardan göçmen nüfusun varlığı tespit edilmiştir.

From the second quarter of the 19th century, there has been an intense imigrant to the interior of the Ottoman Empire from many different regions, particularly the Crimean Caucasus and Rumelia. Eskişehir has been one of the important places where emigrants are being maintained. The emigrants came to Eskişehir from different geographians such as Crimean Caucasus, Rumelia, Germany, France, Batumi, Syria, Lebanon and Jerusalem. These migrans have been examined in the group of external migrations, internal migrations and seasonal migrations, and the changing population structure in Eskişehir has shown changes in socio-cultural and economic aspects. Thus, the Yoruk-Turkmen communities that emigrated to Eskişehir in Ottoman classical periods were replaced by emigrants from regions such as Crimean Caucasus and Rumelia. Especially between 1839 and 1918, the population of the Crimean Tatarı, Nogai, Circassian, Abkhazian, Bosnian, Pomac emigrants was found extensively in Eskisehir. Moreover, these emigrants established new settlements in the places where they lived and created the sub-structures of the villages and neighborhoods that reached the present day. On the other hand, it has been determined the of immigrant populations identified Jewish, Armenian, Greek, Protestant etc.