Tanımlama biçiminin öğrencilerde sözcüğün kullanımına etkisi: Afyonkarahisar il merkezi örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı, sözlüklerdeki tanımlama biçimlerinin öğrencinin sözcüğü kullanmasına etki edip etmediğini tespit etmektir. Eğer tanımlamaların etkisi varsa, bu etkinin hangi yönde ve ne derece olduğunu da ortaya koymaktır. Tezin birinci bölümü, sözcük öğretimi, sözlükler ve tanımlamalar ile ilgili bilgiler içermektedir. İkinci bölümde ise çalışmanın yöntemi anlatılmaktadır. Çalışmamızın örneklemini 2016-2017 eğitim-öğretim yılında, Afyonkarahisar ilinde üç farklı sosyoekonomik düzeye sahip okuldaki 5. ve 8. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Bu çalışmaya toplam 180 öğrenci dâhil edilmiş ve her sınıf düzeyinden otuzar öğrenci tesadüfî(random) yöntemle seçilmiştir. Çalışmaya başlamadan önce örneklemi oluşturacak öğrencilere ön test uygulanarak -dildeki kullanım sıklığı düşük 50 sözcük arasından- anlamını bilmedikleri 10 sözcük belirlenmiştir. Hazırlanan yönergede, sözcüklerin her biri farklı tanımlama biçimini örnekleyecek şekilde tanımlanıp, öğrencilerden bu sözcükleri cümle içinde kullanmaları istenmiştir. Bu çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden tarama modellerinden “ilişkisel tarama” modeli kullanılarak yapılmıştır. Öğrenci cümleleri olarak elde edilen veriler, SPSS 21 programı kullanılarak çözümlenmiştir. Veriler sosyoekonomik düzey, cinsiyet, sınıf düzeyi değişkenleri dikkate alınarak incelenmiş ve sonuçlara ulaşılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre sözlüklerdeki tanımlama biçimlerinin öğrenci cümleleri üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Çalışma, sözlüklerdeki tanımlama biçimleri konusunda önerilerle son bulmaktadır.

The purpose of this study is to determine whether the forms of definitions in dictionaries influence students to use the word. It also aims to reveal the direction and extent of this effect, if the definitions have an effect. The first part of the thesis contains information about vocabulary teaching, dictionaries and definitions. In the second part, the method of the study is explained. The sample of our study is composed of 5th and 8th grade students in three different socioeconomic levels in Afyonkarahisar province in 2016-2017 academic year. Totally 180 students were included in this study and 30 students from each class level were randomly selected. Before starting the study, 10 words were determined among the 50 words less used in the language. In the prepared directive, each of the words was defined in a way to exemplify the different definition and the students were asked to use these words in sentences. This study was carried out by using relational screening model from the screening models of qualitative research methods. The data obtained as students’ sentences were analyzed by using SPSS 21 program. The data were analyzed and the results were reached by considering socioeconomic level, gender and class level variables. According to the results of the study, it was seen that the definition forms in dictionaries were effective on students’ sentences. The study ends with suggestions on the forms of definitions in dictionaries.