Acıgöl’den potasyum - magnezyum tuzları ve lityum üretim olanaklarının incelenmesi

Abstract

Türkiye'nin ekonomik öneme sahip göllerinden Acıgöl’de genel itibari ile Na+, K+, Ca+2, Mg+2 katyonları ve SO4-2, Cl- anyonları mevcuttur. Gölde faaliyet gösteren firmalar tarafından göl alanı içinde yapay olarak oluşturulan havuzlarda, doğal ve teknolojik yöntemlerle sodyum sülfat ve sodyum klorür üretimi yapılmaktadır. Acıgöl’ün yüksek oranda sodyum klorür ve sodyum sülfat tuzları içermesinin yanısıra magnezyum ve potasyum gibi tuzlar ile eser miktarda lityum ihtiva ettiği yapılan analizlerde dikkat çekmiştir.

Bu çalışmada; sodyum klorür ve sodyum sülfatın göl suyundan elde edilmesinin ardından göle deşarj edilen tuz üstü solüsyonu içerik bakımından incelenerek Acıgöl'ün ihtiva ettiği potasyum, magnezyum ve lityum tuzlarının üretilebilme olanakları araştırılmıştır. Çalışma sonunda potasyumun 30-31 Bomelik 1 m3 çözelti içerisinde 20-25 kg KCl olduğu ve kainit çift tuzu halinde çöktüğü, magnezyumun ise 33 Bome’de %5 ile başlayan çökelimi 37 bomede %44 oranına ulaştığı tespit edilmiştir. Solüsyon bomesi 37 bomeden 38,7 bomeye getirildiğinde %40-41 oranında sıvı MgCl2 elde edilmiştir. Bu ürünlerin katma değeri yüksek ürüne dönüştürülmesinin mümkün olduğu ancak lityum değerinin 38,8 Bome değerinde 0,588 ppm olarak kalması nedeniyle günümüz koşullarında üretilmesinin ekonomik olmadığı sonucuna varılmıştır.

Acıgöl Lake which has economical importance in Turkey, contains Na+, K+, Ca+2, Mg+2 cations and SO4-2, Cl- anions. Sodium Sulphate and Sodium Chloride are produced in ponds which are created unnaturally side of the lake by companies that uses lake brine by using natural and technological methods. Besides high amount of sodium sulphate and sodium chloride salts, it is proven by analysises that Acıgol contains magnesium and potassium salts and trace amount of lithium.

In this study, after obtaining sodium sulphate and sodium chloride from lake brine, it is investigated that balanced solution which is sent back to the lake was examined that whether it is possible to produce potassium, magnesium and lithium salts or not from balanced solution. At the end of the study it has been seen that potassium which precipitated as kainite double salt is exist 20-25 kg as KCl in 1 m3 30-31 Bé solution. Magnesium started to precipitate % 5 at 33 Bé and precipitation ratio of magnesium reached 44% when the solution boume degree became 37 Bé. When solution boume degree was reached 38.7 Bé, 40-41% MgCl2 solution was obtained. In the light of these studies, it can be said that it is possible to produce these salts which mentioned, however because of that lithium ratio in 38.7 Bé solution was 0.588 ppm it is not feasible economically to produce in current conditions.