Afyonkarahisar İli'nde IPARD kapsamında kurulan süt sığırcılığı işletmelerinin teknik ve ekonomik performansı

Abstract

Bu araştırmada, Afyonkarahisar İli'nde IPARD kapsamında kurulan süt sığırcılığı işletmelerinin teknik ve ekonomik performansı incelenmiştir. Araştırmanın materyali, 2014-2018 yılları arasında kurulan 11 adet işletmenin yatırım projesi verileri ve 1 yıllık (2019-2020 yılları arasında) yetiştirme faaliyeti sonuçlarıdır. İşletmeler proje sağmal kapasitelerine göre; I. Grup (48-80 baş) ve II. Grup (120 baş) şeklinde kategorize edilmiştir. Teknik performansın değerlendirilmesinde işletmelerin sürü yönetimi, laktasyon verimleri ve yem kaynakları tedariki incelenmiştir. Ekonomik performansın ölçümünde maliyet, gelir, ekonomiklik ve karlılık düzeyleri analiz edilmiştir. Tüm işletmeler sürü yenilemede ihtiyacı olan hayvan materyalini işletme içinden karşılamaktadır. İncelenen dönemde işletmelerin ortalama inek sayısı 79,64 baş, ortalama sürü varlığı 143,82 baş saptanmıştır. Sağılan inek başına laktasyon verimi I. Grupta 6 062,86 Kg, II. Grupta 6 775,00 Kg, tüm işletmelerde 6 321,82 Kg tespit edilmiştir. Kaba yem olarak; yonca, mısır silajı ve saman kullanıldığı belirlenmiştir. Mısır silajının tamamını ve önemli bir kısmını kendisi üreten 6 adet işletme bulunmaktadır. Yonca ve samanı kendisi üreten işletme sayısı daha azdır (3-4 işletme). Toplam 3 işletme kaba yemin tamamını işletme dışından satın almaktadır. IPARD desteğinin aktif sermaye içerisindeki payı I. Grupta %28,61, II. Grupta %22,57 ve tüm işletmelerde %26,41 hesaplanmıştır. Toplam maliyetler içerisinde yemin oranı I. Grup, II. Grup ve tüm işletmelerde sırasıyla; %58,20; %66,58 ve %62,93 belirlenmiştir. Gayri safi üretim değerinde ilk sırayı alan sütün payı I. Grup, II. Grup ve tüm işletmelerde sırasıyla; %67,62; %71,69 ve %70,25 saptanmıştır. Tüm işletmelerde 1 TL masraf karşılığında 0,04 TL net gelir, I. Grupta 0,09 TL negatif net gelir ve II. Grupta 0,26 TL net gelir elde edilmiştir. İncelenen dönemde sadece II. Grup işletmelerin mali (%10,01) ve ekonomik (%8,56) rantabilite değerlerinin piyasa reel faiz oranından (%7,53) yüksek olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, birim süt maliyeti (1,78 TL/Kg) daha düşük, birim süt geliri (2,62 TL/Kg) daha yüksek, aktif sermaye kazancının piyasa reel faiz oranının üzerinde olduğu II. Grup işletmeler hem teknik hem de ekonomik açıdan başarılı bulunmuştur.

In this study, the technical and economic performance of dairy cattle enterprises were examined that is established within the scope of IPARD in Afyonkarahisar Province. The material of the research is the investment project data of 11 enterprises established between 2014-2018 years and the results of 1-year breeding period (between 2019-2020 years). Enterprises are categorised as Group I (48-80 heads) and Group II (120 heads) according to their project dairy cow capacity. Herd management, lactation yields and procurement of feed resources of the enterprises were examined in the evaluation of technical performance. Cost, income, factor productivity and profitability levels are analyzed in the measurement of economic performance. All enterprises meet the animal material required for herd renewal from within the enterprise. In the period examined, the average number of cows of the enterprises was 79,64 heads and the average herd stock was 143,82 heads. The lactation yield per cow milked was 6 062,86 Kg in the Group I, 6 775,00 Kg in the Group II, and 6 321,82 Kg in all the enterprises. As roughage; it was determined that alfalfa, maize silage and hay were used. There are 6 enterprises that produce all and most of the maize silage itself. The number of enterprises producing alfalfa and hay is less (3-4 enterprises). A total of 3 enterprises are purchased all the roughage from outside the enterprise. The share of IPARD support in active capital is calculated as 28,61% in Group I, 22,57% in Group II and 26,41% in all enterprises. The rate of feed in total costs for the Group I, Group II and all enterprises respectively; 58,20%; 66,58% and 62,93% were determined. The share of milk that takes the first place in the gross production value in the Group I, Group II and all enterprises respectively; 67,62%; 71,69% and 70,25% were detected. In all enterprises, 0,04 TL net income for 1 TL expense, 0,09 TL negative net income in the Group I and 0,26 TL net income in the Group II were obtained. In the period analyzed, it was observed that only the financial (10,01%) and economic (8,56%) profitability values of the Group II enterprises were higher than the market real interest rate (7,53%). As a result, the Group II enterprises where the unit milk cost (1,78 TL/Kg) is lower, the unit milk income (2,62 TL/Kg) is higher, the active capital gain is above the real interest rate of the market, both technically and economically has been found successful.