Adölesan dönemdeki çocuklarda obezite sıklığı, fiziksel aktivite düzeyi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada adölesan dönemdeki çocukların obezite sıklığı, fiziksel aktivite düzeyi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Afyonkarahisar ilinde merkeze bağlı ortaokul ve lisede öğrenim gören adölasan öğrenciler oluşturmaktadır. Örneklemini ise bu evrenden kolayda örnekleme yöntemiyle seçilen 100 erkek 110 kız olmak üzere 210 adölesan öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada veriler 3 farklı ölçekten elde edilmiştir. Bunlardan ilki; Crocker (1997) tarafından geliştirilen ve Tanır (2013) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Adölesanlar İçin Fiziksel Aktivite Ölçeğidir (AFAÖ). İkincisi; Walker (1996) tarafından revize edilip gözden geçirilen ve Bahar (2008) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Sağlıklı Yaşam Tarzı Davranışları II Ölçeğidir. Sonuncusu Kişisel Bilgi Formudur. Toplanan verilere; betimsel istatistikler, bağımsız gruplar t-testi, tek yönlü varyans analizi ve Pearson korelasyon analizi uygulanmıştır. Araştırmanın sağlıklı yaşam biçimi davranışları bulguları incelendiğinde öğrencilerin davranışları; cinsiyete, anne ve baba meslek durumu, sağlık sorunu olma, internet kullanım amacı ve süresi, boş zamanı değerlendirme durumuna göre anlamlı farklılık göstermektedir (p<.05); buna karşın öğrenim türü, anne ve baba eğitim durumu, aile tipine, kaldıkları yere, aile gelir durumu, sağlık güvencesi olma ve BKI durumlarına göre farklılık göstermediği tespit edilmiştir (p>.05). Ek olarak yaş ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasında anlamlı ilişki tespit edilmemiştir. Araştırmanın fiziksel aktivite bulguları incelendiğinde öğrencilerin; cinsiyet, baba eğitim durumu, aile tipi ve internet kullanım amacına göre anlamlı farklılık gösterdiği (p<.05); buna karşın öğrenim düzeyi, anne eğitim durumu, anne ve baba meslek durumu, kaldıkları yer, aile gelir, sağlık güvencesi olma, sağlık sorunu olma, internet kullanım süresi, boş zamanı değerlendirme ve BKI durumlarına göre farklılık göstermediği tespit edilmiştir (p>.05). Ek olarak yaş ile fiziksel aktivite arasında anlamlı ilişki tespit edilmemiştir. Son olarak; BKI ile kişiler arası ilişkiler arasında negatif yönde düşük düzeyde; fiziksel aktivite ile sağlıklı yaşam biçimi davranışı toplam puan ile pozitif yönde düşük düzeyde beslenme ve fiziksel aktivite ile pozitif yönde orta düzeyde anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir (p< .05). Sonuç olarak, sağlıklı beslenme davranışları sergileyen ve düzenli fiziksel aktivite yapan adölesanların, daha başarılı sağlıklı yaşam biçimi davranışları sergilediği tespit edilmiştir. Bu sonuçlar, adölesan dönemde sağlıklı beslenme ve düzenli fiziksel aktivite alışkanlığı kazandırılmasının sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının iyileştirilmesinde anahtar rol oynayacağını işaret etmektedir.

In this study, it was aimed to examine obesity prevalence, physical activity level, and healthy lifestyle behaviors of adolescent children. Relational screening model was used in this study. The universe of the research consists of adolescent students studying in a town, secondary school and high school in the city of Afyonkarahisar. The sample of this population consisted of 210 adolescent students, 100 of whom were male and 110 female, who were selected by convenience sampling method. The data in the research were obtained from 3 different scales. The first section of the measurement tool; it was the Physical Activity Scale for Adolescents developed by Crocker (1997) and adapted into Turkish language by Tanır (2013). The second one; it was the Healthy Lifestyle Behaviors II Scale, which was revised and reviewed by Walker (1996) and adapted into Turkish by Bahar (2008). The last section of measurement tool was the Personal Information Form. To the collected data; descriptive statistics, independent groups t-test, one-way analysis of variance, and Pearson correlation analysis were used. When the findings of the study's healthy lifestyle students' behaviors were examined; there was a significant difference according to gender, mother and father occupational status, health problem, purpose and duration of internet use, and leisure evaluation (p <.05). On the other hand, it was determined that there was no difference according to education type, education level of mother and father, family type, place of residence, family income, health insurance, and body mass index (p> .05). In addition, no significant relationship was found between age and healthy lifestyle behaviors. When the physical activity findings of the research were examined; students differ significantly according to gender, father's education level, family type, and internet usage purpose (p <.05). On the other hand, it was determined that there was no difference according to education level, mother education status, mother and father occupation status, place of residence, family income, health insurance, health problem, internet usage duration, leisure evaluation and body mass index (p> .05). In addition, no significant relationship was found between age and physical activity. Finally, negative and low-level significant relationships were found between body mass index and interpersonal relationships. Positive and low-level significant relationships were found with the physical activity and total score of healthy lifestyle behavior. Moderately significant positive relationship between nutrition and physical activity were found (p <.05). As a result, it was determined that adolescents who exhibit healthy eating behaviors and who do regular physical activity exhibit more successful healthy lifestyle behaviors. These results indicate that gaining a healthy nutrition and regular physical activity habits will play a key role in improving healthy lifestyle behaviors in adolescence.