Taş plak geleneğinde Türk Müziği kadın ses sanatçılarının müzikal kimlik ve rolleri

Abstract

Taş plakların Osmanlı döneminde XIX. yüzyılın sonlarında ortaya çıkması ve yaygınlaşmasıyla birlikte, Türk müziği alanında ön plana çıkmış kadın ses sanatçılarının kendilerine özgü müzikal kimlik oluşturduğu, o dönemin sanat camiası içerisinde önemli bir rol üstlendiği ve müzikal anlamda aşamalar kaydederek geliştikleri görülmektedir. Cumhuriyet'in ilan edilmesiyle Ulu Önder Atatürk tarafından gerçekleştirilen inkılap hareketleri, Türk kadınına sosyal, kültürel, siyasal ve ekonomik anlamda birçok imkân sağlamıştır. Bu devrimlerin birçok alan gibi sanat ve müzik alanına da etki etmesi sonucu, Türk müziğine gönül vermiş yetenekli kadın ses sanatçılarının kendilerini ifade edebilecekleri bir mesleki konuma ve olanağa sahip oldukları söylenebilir. Böylelikle toplumda ve sanat alanında saygın bir statü kazanan kadınlar, kendilerini müzikal anlamda geliştirme ve gerçekleştirme imkânı bulmuşlardır. Müzik endüstrisi tarafından keşfedilen kadın sanatçılar, seslerini taş plaklar vasıtasıyla topluma duyurmayı başarmışlar ve ulusal bir ün kazanmışlardır. Bu araştırmada, Türk müziği kadın ses sanatçılarının müzikal kimlik ve müzikal gelişimleri literatür taraması yapılarak çeşitli yönlerden ele alınmıştır. Kadınların müzikal kimlik oluşturma süreçlerinin nasıl gerçekleştiği, bu süreçte ne gibi öğelerin etkili olduğu ve toplum içerisinde kadın ses sanatçıları olarak nasıl bir müzikal gelişim gösterdikleri irdelenmiştir. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemini esas alan betimsel bir model kullanılmıştır. Çeşitli kriterlere dayalı olarak elde edilen veriler değerlendirilmiş, ortaya çıkan bulgular yorumlanmıştır. Araştırmanın bu alanda kendilerini geliştirmek isteyen geleceğin sanatçılarının mesleki yaşamlarına yol göstereceği düşünülmektedir.

With the emergence and dissemination of gramophone records at the end of the century XIX in Ottoman period, it is seen that woman vocal performers who came to the foreground in the field of Turkish music formed their own musical identity, played an important role in the art community and are developed by making progress in musical sense. With the proclamation of the republic, revolution movements carried out by Great Leader Atatürk, provided a social, cultural, political and economic possibility to Turkish women. As a result of these revolutions, on art and music like on many fields, talented women, had a professional position and opportunity to express themselves. Thus, women who gained a respectable status in society and in the arts had the opportunity to develop and realize themselves in the musical sense. The women who were discovered by the music industry succeeded to make their voices heard to society by gramophone records and gained a national reputation. In this research, the musical identities and musical evolution of Turkish music vocal performers have been discussed in various aspects by the literature search. It has been examined how the musical identity formation process of women, what elements are effective in this process and how musical development they showed as women vocal performers in society. In this research, a descriptive model based on the qualitative research method was used. The data obtained based on various criteria were evaluated and the findings were interpreted. It is thought that the research will guide the professional lives of future artists who want to develop themselves in this field.