Türk müzik yaşamında Kemal İlerici

Abstract

Türk müziği ezgilerinin Batı tekniği ile çokseslendirilmesinin,kurumsal olarak Osmanlı İmparatorluğu zamanında “Muzika-yiHümâyun”da başladığı söylenebilir. Türk müziği makam yapılarının Batımüziği armonisiyle uyuşum sorunu ve yeni müzik dilinin nasıl olmasıgerektiğiyle ilgili tartışmalar Cumhuriyet döneminde de devam etmiştir. RaufYekta, Hüseyin Sadettin Arel gibi birçok müzik insanı Türk müziğinin kendiyapısal özelliklerinden kaynaklanacak olan bir armonik sistemingerekliliğine işaret etmişlerdir. Müzik tarihimizde bu arayışlara ilk kapsamlıve sistematik öneri besteci ve müzikolog Kemal İlerici’den (1910-1986)gelmiştir. Kemal İlerici, ilk olarak 1970 yılında yayınlanan “BestecilikBakımından Türk Müziği ve Armonisi” isimli eserinde, Türk müziği ezgilerinive makam yapılarını analiz ederek, müziğimizden kaynaklanan özgün birarmonik modeli ortaya koymuştur.Türk müzik yaşamında besteci, teorisyen, müzikolog olan pek çokönemli müzik insanı da Kemal İlerici’nin öğrencisi olmuş ve armoniksistemini kendisinden öğrenmiştir. Kemal İlerici’nin daha az bilinenyönlerinden biri ise; bir düşün insanı olarak, Türk toplumu ve Türk müziğininsorunlarına pek çok makale, rapor ve röportajlarında eğilmiş olmasıdır. Bukonularda çözüm önerileri sunmuş ve açıklamıştır. Türk müziğinindeğerlerini bu müziğin özelliklerinden kaynaklanarak açıklamış olan İlerici,Türk müziğinin her alanında çalışma yapılmasının çok önemli olduğunu herzaman vurgulamıştır.Yaptığı çalışmaların etkileri bugün de sürmekte olan Kemalİlerici’nin yaşam öyküsü ve çalışmalarının gün yüzüne çıkarılmasının, Türkmüzik yaşamına ışık tutacağı düşünülmektedir.

It can be said that the harmonization of Turkish music melodiesusing the Western techniques started institutionally in “Muzika-yi Hümâyun”during the Ottoman Empire. The discussions about the concordance anddiscordance between the Turkish music makam structures and Western musicharmony, and how the new music language should be constructed had alsocontinued during the Turkish republican period. Many musicologists such asRauf Yekta and Hüseyin Sadettin Arel have pointed out the necessity of aharmonic system that will stem from the structural features of Turkish music.The first comprehensive and systematic suggestion for such searches in ourmusic history came from the composer and musicologist Kemal İlerici (1910-1986). Kemal İlerici firstly presented a unique harmonic model afteranalyzing Turkish music melodies and makam structures in his work entitled“Bestecilik Bakımından Türk Müziği ve Armonisi” (Turkish Music andHarmony through a Composition Approach) in 1970.Many important composers, theorists and musicologists in Turkishmusical life had also become the students of Kemal İlerici and learned hisharmonic system from himself. One of the lesser-known aspects of Kemalİlerici is his philosophical attitude toward music; on which he bases hisarticles, reports and interviews regarding the problems of Turkish societyand Turkish music and possible solutions to these problems. İlerici, who hadexplained the value of Turkish music based on its own characteristics,emphasized that carrying out studies regarding all the areas of Turkish musicare essential.It is believed that the studies about the life and works of Kemalİlerici, who had left a permanent cultural effect on Turkish music scene, alsocarry the potential of shedding a light on the future of musical life in Turkey too.