Konser geleneğinde yeni boyut: Dijital konserlerde mekan ve seyirci

Abstract

Profesyonel anlamda konser geleneğinin ortaya çıkışı 18. yüzyıla dayanmaktadır. Yüzyıllar içerisinde bu gelenek, gerçekleşen toplumsal dönüşümlerle birlikte çeşitli karakteristik değişimler yaşar. Konser süreleri, performans ölçütleri, izlerkitle profili ve konser mekânları, yaşanan değişimlerin gözlemlenebileceği önemli odak noktalarıdır. Aynı zamanda gelenek içerisinde ortaya çıkan Gençlik Konserleri, Yılbaşı Konserleri, Yardım Konserleri gibi farklı amaçlara hizmet eden türlerden de söz etmek mümkündür. Dijital konserler ise canlı müzik yayınının temel niteliklerini bünyesinde barındıran ve günümüzde sıkça karşılaştığımız yeni bir türdür. Bu konser türüyle birlikte yüzyıllardır süregelen gelenek köklü bir değişime uğramış, alışılmış ya da şimdiye kadar pek rastlanmayan mekânlar gündeme gelmiş, bir konserin vazgeçilmez ögesi olan seyirci ise konserleri bilgisayar, tablet ya da telefon gibi aracılar yoluyla izlemeye başlamıştır. Koronavirüs pandemisi ise bu konser türüne farklı bir boyut kazandırmıştır. İsteğe bağlı olarak gerçekleştirilen dijital konserler, pandeminin gündelik hayata etkisiyle birlikte neredeyse zorunlu bir hâl almış ve belki de en yoğun gündemini bu süreç içerisinde yaşamıştır. Bu çalışmada ise dijital konserler, değişimin gözlemlenebileceği önemli noktalar olması nedeniyle mekân ve seyirci bağlamında ele alınmıştır. Bu nedenle öncelikli olarak konser kavramı, geleneğin tarihsel geçmişi ve teknolojik yeniliklerin konserlere etkisi üzerinde kısaca durulmuştur. Daha sonra ise dijital konser olgusu tanımlanmaya çalışılmış ve pandemi sürecinin bu konser türü üzerindeki etkilerine yer verilmiştir.

The emergence of the professional concert tradition dates back to the 18th century. Over the centuries, this tradition has been through various characteristic changes in accordance with the social transformations that took place. Concert durations, performance criteria, audience profile and concert spaces are important focal points that changes can be observed. At the same time, it is possible to mention different genres which has emerged in the tradition serving different purposes such as Youth Concerts, New Year's Concerts and Charity Concerts. Digital concerts, on the other hand, are a new genre which is frequently encountered nowadays that subsumes the basic qualities of live music broadcasting. With this genre of concert, the tradition that has been going on for centuries has undergone a radical change, unusual or until today uncommon places have come to the fore, and the audience, the indispensable element of a concert, started to attend the concerts through media such as computers, tablets or phones. The coronavirus pandemic has brought a different dimension to this concert type. With the impact of the pandemic on daily life, digital concerts, which are held on demand, have become almost compulsory and might have experienced their busiest agenda in this process. In this study, digital concerts are examined in the contexts of space and audience because of their importance as points from which change can be observed. For this reason, firstly, the concept of concert, the historical background of the tradition and the effect of technological innovations on concerts are briefly described. Then, an attempt at defining the digital concert phenomenon was made and the effects of the pandemic process on this genre of concert were discussed.